Tijdens de afgelopen maanden is het veel duidelijker geworden dat het Vlaams Belang zich wil ontpoppen tot de ideale Vlaamse bazenpartij. Ze zijn zich beter aan het positioneren door de naamsverandering, verbredingsoperaties en nu ook een economisch congres.

De Antwerpse alliantie met VLOTT, de beweging rond ex-VLD'er Hugo Coveliers, is natuurlijk een vette knipoog naar de liberale rechterzijde en hun achterban bij het Vlaamse patronaat en kleinburgerij. In de aanloop naar de verkiezingen van 2004 had het VB zich al veel moeite getroost om zichzelf voor te doen als de respectabele politieke partner van de Vlaamse heersende klasse. Marie-Rose Morel is niet alleen binnengehaald om het nieuwe zachte en vrouwvriendelijke imago van extreem-rechts in de verf te zetten. Als dochter van de vroegere baas van Alcatel is zij een belangrijke brug naar de zakenwereld. In die hoedanigheid slooft ze zich uit om bij het patronaat het wantrouwen in het VB weg te masseren.

Het cordon is onder de Vlaamse burgerij al geruime tijd aan het breken. We wezen vorig jaar reeds op de peiling van De Standaard en Trends vlak na de verkiezingen waarin 52 procent van de Vlaamse bedrijfsleiders zich uitsprak voor deelname van het VB aan de regering. In patronale kringen praat men steeds meer over het ‘Deense model’: ondersteuning van een rechtse minderheidsregering door extreem-rechts om de loonkost te drukken en een hard kapitalistisch beleid te voeren. Na de naamsverandering naar Vlaams Belang zetten de officiële organisaties van het Vlaamse patronaat de deur op een kier. De Morgen citeerde (16/11/04) de middenstandorganisatie Unizo: “Als de partij aanvaardbaar wordt voor andere politieke partijen, dan volgen wij ook.” Het VOKA, de koepel van de Vlaamse ‘werkgevers’, wacht af wat het nieuwe partijprogramma op het vlak van economisch beleid te bieden heeft. "Als het bij het oude standpunt blijft, dan geloven we er niet in. Het Blok was een fervente voorstander van protectionisme. In een regio als Vlaanderen met veel exportgerichte bedrijven is dat de kortste weg naar het absolute failliet. Vanuit economisch perspectief was hun programma nefast en absoluut niet gewenst." Met andere woorden: steun voor extreem-rechts hangt vooral af van een liberaal economisch programma.

U vraagt, wij draaien, heeft het VB gedacht. Tijdens 2005 werkten ze aan de voorbereiding van een sociaal-economisch congres eind november. Daarvoor gingen ze onder andere hun mosterd halen bij Arthur Laffer, die ze zelf omschrijven als “de bezieler van de Reaganomics”, het brutale liberale beleid onder president Reagan, die erin slaagde de Amerikaanse arbeidersbeweging enkele serieuze nederlagen te bezorgen en zo de levensstandaard van de loontrekkenden neerwaarts te drijven. Verder nodigde het VB ook de Duitse ‘anarchokapitalist’ Hans-Hermann Hoppe uit voor een studiedag in Antwerpen. Deze professor is bekend om uitspraken zoals “Vanzelfsprekend moet de verzorgingsstaat met wortel en tak worden uitgeroeid.” “De sociale zekerheid moet weer worden gelegd bij het individu, de verzekeringsmaatschappijen en de liefdadigheid.” “De rijken zijn doorgaans slim en productief, de armen zijn dom, lui of beide.” Het VB prijst hem als een “hoogstaand, internationaal academicus”. (voor een goeie analyse, lees Blokwatch).

Capitalist Ball

Hoppe werd naar België gehaald door Paul Beliën, de echtgenoot van parlementslid Alexandra Colen. Hij schrijft regelmatig voor het Centre for the New Europe, dat Beliën in 1993 oprichtte. In De Morgen stond daarover een interessante diepteanalyse van Tom Cochez getiteld ‘Dansen naar de pijpen van het Amerikaans Belang’. Een goedgekozen titel want we kunnen ons nog herinneren dat het VB in de Antwerpse gemeenteraad de meest fervente voorstanders waren van de Amerikaanse wapentransporten via de Antwerpse haven. Tom Cochez wijst erop dat de partij aanschurkt tegen beruchte conservatieve denktanks zoals “het American Enterprise Institute, The Heritage Foundation, maar ook dichter bij huis de Nederlandse Edmund Burke Stichting, het in Brussel gevestigde Center For The New Europe (CNE) en het overkoepelende Stockholm Network. Stuk voor stuk houden die organisaties en denktanks een pleidooi voor een minimale overheidsinmenging en een zo vrij mogelijke markt met een geprivatiseerde gezondheidszorg, een extreme bescherming van patenten, vrij van ecologische remmingen. Spek naar de bek van het VB, zo blijkt.”

Beliën speelt een centrale rol in de betrekkingen tussen het VB en deze kapitalistische denktanks. Hoewel hij nu vooral ‘uitblinkt’ in extreem-rechtse literatuur voor bladen zoals Secessie, Doorbraak en ’t Pallieterke, was Beliën ooit een journalist van Trends, de spreekbuis van de Vlaamse bourgeoisie. We laten opnieuw Cochez aan het woord:

“Die goede relaties dankt Paul Beliën in belangrijke mate aan de financiële inspanningen van uitgeverij Roularta. Als voormalig Trends-journalist werd Beliën deeltijds vrijgesteld om in hetzelfde gebouw een bureautje te bekleden als directeur van het toen nog op te richten Center For The New Europe (CNE). Beliën mocht de wereld afreizen om met belangrijke rechtse denkers te gaan praten. De weerslag daarvan verscheen in Trends, maar veel belangrijker nog was de geboorte van wat misschien wel de eerste echt libertair-rechtse Europese denktank werd: Center for the New Europe. Die denktank is nog altijd in Brussel gevestigd en groeide uit tot een heus bedrijfje dat intussen een vijftiental mensen vast in dienst heeft. Een blik op de staf en op het academisch adviesorgaan van CNE leert dat in CNE heel wat oude vrienden van Paul Beliën en van het VB zetelen. Bijvoorbeeld de al eerder genoemde auteur van het artikel in The Times, Stephen Pollard. Maar ook VLD’er en donkerblauwe liberaal Boudewijn Bouckaert heeft een zitje in het academisch adviesorgaan. Jaarlijks houdt CNE haar fameuze Capitalist Ball in het hartje van Brussel. Een treffen waar het kruim van het door het VB in officiële publicaties zo verfoeide Europese establishment samentroept.”

“(...) Geen wonder dat het CNE, net als gelijkaardige denktanks rijkelijk gesponsord wordt door bedrijven als farmagigant Pfizer, oliereus Exxon Mobil en computerbedrijf Microsoft. De bedrijven worden door de auteurs via allerlei rapporten op hun wenken bediend en CNE slaagt er ook in om die rapporten aan (een deel van) de pers te slijten. Vooral bij farmagigant Pfizer zijn ze kennelijk tevreden over de resultaten die via de denktanks worden geboekt. Zo tevreden zelfs dat het bedrijf zijn directeur buitenlandse politiek Catherine Windels vrijstelde om te zetelen in zowel het Stockholm Network als in het CNE van Paul Beliën.”

“Vlamingen aller standen verenig u.”

Formeel gezien hebben Beliën&co de congresteksten van het VB niet getekend. Gerolf Annemans, die zeer close is met Beliën, zei nochtans: “Zijn inbreng valt toch niet te onderschatten. Hij heeft Hans-Hermann Hoppe uitgenodigd en heeft in debatten en informeel volop zijn inbreng gehad.” Annemans kan het weten, want hij was zowel voorzitter van het economisch congres als schrijver van de synthesetekst.

Die tekst spreekt overigens voor zich. Knack (nr.48) stelt: “Voor het eerst liet de partij een beetje in zijn kaarten kijken. En die zijn nogal neoliberaal. Massale belastingverlagingen, inperking van de macht van de vakbonden, minder (milieu)regels en drastische loonmatiging. Een voorstel van Vlaams parlementslid Jurgen Verstrepen om jongeren pas een uitkering te geven als ze gewerkt hebben werd ook goedgekeurd.” Enerzijds toont het VB zich als de meest antisyndicale partij door bijvoorbeeld rechtspersoonlijkheid voor de vakbonden te eisen (waardoor stakingen zeer makkelijk kunnen worden gebroken) of met hun pleidooi tegen syndicale vertegenwoordiging in de KMO’s. Anderzijds spreekt de partij zich scherp uit tegen belastingen op kapitaal zoals de ASB en de vermogensbelasting. Welke klassenbelangen moeten primeren voor het VB, is nu dus zeer duidelijk. De Tijd concludeert: “Het Vlaams Belang mag dan al bestrijden dat het om een ultraliberaal werkstuk gaat, toch kan niet worden ontkend dat de partij de werkmens minder lekkers te bieden heeft dan de bazen.”

Ook De Morgen merkt op dat “er het VB veel aan gelegen is om de VLD, ook op economisch vlak, aan de rechterzijde voorbij te steken. De onafhankelijkheid van Vlaanderen moet voor het VB hand in hand gaan met zo weinig mogelijk overheidsinmenging en een forse lastenverlaging voor bedrijven. Vakbonden zijn in de ogen van de partij lastige verschijnselen die niet klaar zijn voor de 21ste eeuw. Vakbonden moeten aan macht inboeten, simpelweg omdat er volgens het VB van een belangenconflict tussen werknemers en werkgevers geen sprake is. Dat het Generatiepact dat beeld niet meteen ondersteunt, doet er niet toe.”

Extreem-rechts is inderdaad altijd een grote voorstander geweest van ver doorgevoerde klassencollaboratie. Francis Vandeneynde drukte dat op het congres nog uit in de boutade “Vlamingen aller standen verenigt u”. En Annemans pleitte als volgt: “In de economie moet niet de oude klassenstrijd maar de onderneming centraal staan.” (Indymedia, 27/11/05) Bij die klassencollaboratie moeten de loontrekkenden zich onderwerpen aan de luimen van het Kapitaal. Dat bleek nog maar eens tijdens de syndicale strijd van oktober. Ook toen staken de extreem-rechtse vertegenwoordigers de VLD langs rechts voorbij. De parlementsleden Van Gaever en Depoortere meenden bijvoorbeeld dat de politie had moeten ingrijpen bij de staking van 7 oktober.

Vlaamse kapitalisten doen aan ‘outing’

Dat het VB zich uitslooft om de ideale Vlaamse bazenpartij te worden, gaat in die kringen zeker niet onopgemerkt voorbij. Aan de vooravond van het VB-congres lekte “een groep Vlaamse toplui uit de economische wereld” aan De Standaard dat ze een manifest zou uitbrengen met een vurig pleidooi voor de opsplitsing van België. Enkele dagen later verscheen dit ‘Manifest voor een zelfstandig Vlaanderen in Europa’. Dat zo’n oproep uitgerekend nu verschijnt en een dag voor het VB-congres gelekt wordt, is natuurlijk mooi georchestreerd.

Die zogenaamde Warande-groep bevestigt dat een groeiend deel van de Vlaamse burgerij en kleinburgerij in toenemende mate de ideeën van het VB genegen is. Het is immers niet zomaar een groepje. De denkgroep In de Warande is ongeveer tien jaar geleden opgericht door René De Feyter, ex-voorzitter van het Vlaams Economisch Verbond (voorloper van het VOKA). Vandaag wordt deze club geleid door Remi Vermeiren, gewezen topman van de KBC Groep, een van de grootste financiële instellingen van België. Andere betrokkenen zijn: Herman De Bode (topman van McKinsey België), Manu Ruys (ex-hoofdredacteur van De Standaard), Frans Crols (directeur Trends ), baron Hugo Vandamme (commandeur in de Leopoldsorde, ex-topman van Barco én huidige voorzitter van de bestuursraad van Roularta Media Groep o.a. bekend van Trends en Knack), Eric Suy (een topdiplomaat, oud-adjunct-secretaris-generaal van de VN), Chris Morel (ex-baas van Alcatell), Johan Vandendriessche (afgevaardigd bestuurder van KPMG, een grote multinational in de financiële diensten), Wim Schamp (reclameman) en professoren zoals Juul Hannes (bekend van de studie die probeert te bewijzen dat er nooit één cent van Wallonië naar Vlaanderen is gegaan), Jef Vuchelen, Wilfried Dewachter, Bart Maddens en Matthias Storme (o.a. actief in Nova Civitas, de liberale denktank van Bouckaert die mensen uit het VB, de VLD, CD&V en N-VA verzamelt).

Enkele van deze mensen hebben onmiskenbaar een link met het VB. Bijvoorbeeld Matthias Storme, die na het racismearrest opriep om voor het VB te stemmen en die ook schrijft voor The Brussels Journal, een online initiatief van liberalen en VB-ers zoals Beliën en Colen. De band tussen Chris Morel en het VB is eveneens duidelijk: zijn dochter Marie-Rose. Toch valt het op dat er geen spoor te bekennen is van types zoals Freddy Van Gaever, toch ook een ‘Vlaamse topman uit de economische wereld’. Allicht is hij te sterk verbonden met het VB, voor wie hij als parlementslid zetelt. De Warande-groep wil immers bewust niet onmiddellijk in de extreem-rechtse hoek gedrumd worden en daarom kozen ze er ook voor om geen politici aan te spreken voor ondertekening van het manifest. Remi Vermeiren zegt: “‘België barst’ is een slogan die ons niet ligt. Wij zijn economisten. Wij bedoelen dit zakelijk, niet vijandig.” De Morgen (30/11/05) concludeert correct: “Maar het cijfermateriaal dat ze in hun manifest aandragen, dient wel exclusief om het einde van België te schragen.” Ze vertrekken daarbij vanuit zogezegd zuiver economische argumenten, uiteraard stevig op kapitalistische leest geschoeid. De Vlaming wordt zo dus vanuit verschillende hoeken warm gemaakt voor eenzelfde idee.

Dat het VB op haar economisch congres amper aandacht schenkt aan het manifest, hoort onmiskenbaar bij dezelfde strategie. We laten Knack (nr.48 p.26) aan het woord: “Dat doet de vraag rijzen waarom het Vlaams Belang niet volop gebruik heeft gemaakt van het Manifest om zijn geloofwaardigheid op te vijzelen. Het boek barst van de gedetailleerde berekeningen die de separatisme-eis van het VB zouden kunnen onderbouwen. Misschien schuilt het antwoord in het zinnetje ‘wij zijn geen duikboot van het Vlaams Belang’ van Trends-directeur Frans Crols in De Zevende Dag. Crols schreef mee aan het manifest en legde uit dat er angstvallig over gewaakt werd geen politici te betrekken bij het initiatief. Het Vlaams Belang had de (gecodeerde?) boodschap goed begrepen. Wanneer het zich nu zomaar zou beroepen op het Manifest om zijn eigen gelijk te onderstrepen, zou het de geloofwaardigheid van de Warande-groep onherstelbare schade berokkenen. Een manifest van 50 zakenlui die geen banden hebben met het Vlaams Belang is een veel krachtiger signaal voor de Vlaamse politieke wereld, dan een manifest dat openlijk wordt gesteund en uitgedragen door het Vlaams Belang.”

Deze Vlaamse kapitalisten willen inderdaad niet in de hoek van extreem-rechts gedrumd worden. Integendeel, ze willen juist het separatisme – én het VB – uit die extreem-rechtse hoek halen. Remi Vermeiren in de Knack (nr.48 p.19): “We willen met andere woorden de onafhankelijkheidsgedachte bespreekbaar maken, ze weghalen uit de negatief geladen sfeer die doorgaans rond de term separatisme hangt.”

De bedoeling daarvan heeft niet met de Walen op zich te maken, wel met het feit dat de splitsing van België een breekijzer is om de arbeidersbeweging te splitsen en af te geraken van de Waalse arbeidersklasse met hun sterke tradities. Het antwoord van Vermeiren op deze vraag van Knack spreekt boekdelen:

Knack: “Men kan uw manifest ook lezen als een pleidooi voor een liberaler economisch beleid. Aangezien dat in België onmogelijk blijkt, moet het maar in een onafhankelijk Vlaanderen.”

Vermeiren: “Wij geloven dat Vlaanderen zijn economische huishouden zelf met meer succes zal beheren, omdat het beleid beter bij de eigen behoeften zal aansluiten. En wij pleiten ervoor om de belastingdruk en de lasten op arbeid te doen dalen. Zo bekeken zijn de opstellers van het manifest inderdaad gewonnen voor een meer neoliberaal economisch klimaat.”

De Vlaamse heersende klasse en het VB zijn objectieve bondgenoten en ze weten dat maar al te goed. Vanzelfsprekend voelen ze zich nog onwennig bij het VB en vooral dan bij de harde rechtervleugel onder leiding van Dewinter. Niet alleen heeft die fascistische vleugel een verbrand verleden, bovendien zijn het vaak voorstanders van enkele sociale toegevingen aan de arbeidersklasse om de repressie en klassencollaboratie te verrechtvaardigen (net zoals de nazi’s deden). Het Kapitaal moet natuurlijk het geld voor die toegevingen ophoesten en dat zou hun winsten aantasten. Het is een veelgehoorde kritiek dat het VB op haar congres zeer stil bleef over zaken zoals uitkeringen. Karel van Eetvelt, gedelegeerd bestuurder Unizo klaagt daarover in De Morgen (28/11/05): “Wij willen op redelijke termijn een aantal belangrijke beleidsbeslissingen die investeren in Vlaanderen makkelijker maken. Het VB geeft op geen enkele wijze een realistisch antwoord op die vraag. Gaan ze de werkloosheidsuitkeringen terugschroeven? Gaan ze in de pensioenen snoeien? Op dat soort vragen komt er geen antwoord, maar om hun plannen te financieren zal het wel nodig zijn.”

Ook Dewinter was opvallend stil op het congres. Het duidt opnieuw op het latente conflict met de ultraliberale vleugel. Dat Dewinter in onmin leeft met Beliën, is reeds langer bekend. Ook Marie-Rose Morel zei vorig jaar al in de pers dat ze de koers van Dewinter meer dan beu is. Initiatieven zoals het manifest van de Warande-groep dienen om de ultraliberale, ‘respectabele’ vleugel van het VB een duw in de rug te geven en meer op de voorgrond te brengen.

VB-kiezers losweken

Het VB is door en door een bazenpartij. Ze kiest kant voor een bepaalde klasse. Extreem-rechts bestrijden doe je dan ook op basis van een klassenprogramma. Het is de verantwoordelijkheid van de leiding van de socialistische beweging en in de eerste plaats van de partij dat ze geen klassenanalyse maakt en geen socialistisch programma verdedigt. Daardoor werden veel loontrekkenden, uit frustratie en gebrek aan zinvolle toekomst, vatbaar voor de extreem-rechtse demagogie. Nochtans is het voor een grote partij helemaal niet zo moeilijk om deze mensen te winnen voor een socialistisch alternatief. Een peiling van Het Laatste Nieuws toonde aan dat 51 procent van de VB-kiezers de staking van 7 oktober steunde. Dat is zelfs net iets meer dan de SP.a-kiezers. De electorale achterban van het VB bevindt zich vaak in de voorhoede van het gevecht tegen het liberale Generatiepact. We kunnen deze arbeiders en bedienden dus terugwinnen voor het socialisme.

SPa Rood is daarom niet alleen de politieke vertaling van de syndicale ‘oktober 2005’. SPa Rood is ook een politiek instrument tegen extreem-rechts, door de strijd aan te gaan voor een echt socialistisch alternatief tegen de rechterzijde in onze eigen beweging. Volgens Vonk moet het programma van dit alternatief marxistisch zijn. Overigens erkent het VB het marxisme nog steeds als haar echte ideologische tegenstander want in hun tirades op het congres en in de synthesetekst verwijzen ze er steeds opnieuw naar.