Bij de ineenstorting van het stalinisme in Oost-Europa kondigde Bush Sr. een 'Nieuwe Wereldorde' aan, de totale heerschappij van de VS over heel de wereld. Sinds 11 september 2001 is er een nieuwe poging bezig om die Orde op te leggen.

Volgens de strategen rond Bush Jr. waren de vorige regeringen van Bush Sr. en Clinton niet ver genoeg gegaan in het opleggen van de Amerikaanse hegemonie. Ze lieten zich vooral teveel afremmen door internationale allianties en verdragen. Daarom eigent de nieuwe regering Bush zich het recht toe om eenzijdig te beslissen over de wereldpolitiek (unilateralisme). Het milieuverdrag van Kyoto, het wapenverdrag met Rusland (ABM), het Internationaal Strafhof en andere multilaterale akkoorden vegen ze zonder scrupules van de tafel.

Om hun wil aan de wereld en de Amerikaanse bevolking op te leggen, had het Amerikaans imperialisme echter een nieuwe ideologie nodig. Bush was immers aan de macht gekomen te midden van een politieke crisis (electorale fraude), gevolgd door een economische crisis (beurzen en recessie), in een periode van verhoogde spanningen tussen de grootmachten en revolte over heel de wereld. Bijgevolg moest die nieuwe ideologie zo dwingend zijn dat ze iedereen in de pas doet lopen en de steun van de bevolking continu kan mobiliseren voor een langgerekte oorlog.

Elf september schonk de kliek rond Bush het ideale voorwendsel om zo’n ideologie op te bouwen. De 'oorlog tegen het terrorisme' creëert paranoia onder de Amerikaanse bevolking zodat ze klaar wordt gestoomd voor een lange oorlog en interne repressie (terugschroeven van democratische rechten, verbieden van stakingen enzovoort). Opeens was Bush van een twijfelachtig figuur omgetoverd tot de 'beschermer van de natie' en ‘verdediger van de westerse waarden en vrijheden’.

De oorlog tegen Irak is slechts een volgende etappe in het opleggen van de Nieuwe Wereldorde. Bush en zijn ‘haviken’ beslissen eenzijdig om Saddam gewapenderhand te vervangen door een marionettenregime, zoals ze in Afghanistan hebben gedaan. Dat ze momenteel een stap terugzetten, is slechts een tijdelijke, tactische zet. Zo leggen ze de bal in het kamp van ‘duiven’ zoals Colin Powell, die bezorgd zijn om de coalitie . Die ‘duiven’ en de Europese ‘coalitiepartners’ zullen nu met een oplossing voor de dag moeten komen en die hebben ze duidelijk niet. Voor de zoveelste keer wapeninspecties van de VN in Irak? Dat klinkt niet echt geloofwaardig. Bush & co zullen dan hun oplossing terug op tafel gooien: plat bombarderen en een invasie. Meteen is dan een voorbeeld gesteld aan elk regime in de wereld dat niet naar de pijpen van Washington danst.

In de simpele leefwereld van een Texaanse cowboy en zijn buddies kan dit klare logica lijken, maar het is dat niet. Nog voor dat de VS hun wereldrijk hebben kunnen vestigen, doen er zich overal breuken voor. Om te beginnen op eigen bodem. De schandalen rond Enron, Arthur Andersen, Worldcom enzovoort hebben het Amerikaans kapitalisme geen goed gedaan. De corrupte banden van de overheid met deze bedrijven ondermijnen het vertrouwen van de Amerikaanse bevolking in de staat. Alle heksentoeren van Bush ten spijt zal dit terugkomen als een boemerang.

In de Derde Wereld kampt het Amerikaans imperialisme echter met de grootste moeilijkheden. De verdrukte klassen van Latijns-Amerika, Azië, het Midden-Oosten en Afrika pikken steeds minder de cliëntregimes die Washington hen wil opdringen. En aan de andere kant van de Atlantische Oceaan moet de Europese bourgeoisie afhaken, onder meer omdat zij de handen vol heeft met het moeilijke handhaven van een eenzijdig opgelegde sociale vrede.

De consensus rond het Amerikaanse imperialisme na 11 september was dus van bijzonder korte duur: elke poging van de Verenigde Staten om hun hegemonie te vestigen zullen nieuwe spanningen oproepen en leiden tot wereldwijde destabilisatie en polarisatie.

Ondertussen in België

Sabena had de gebeurtenis kunnen zijn waarrond een syndicaal tegenoffensief vorm kon krijgen. De vakbondsleiding besliste daar echter anders over en koos het pad van een verregaande institutionalisering van de sociale conflicten, waarbij collectieve actie met alle mogelijke middelen vermeden wordt.

Vandaag openen er zich evenwel nieuwe mogelijkheden. De zaak Faust en afdankingen bij winstmakende bedrijven zoals FCI en Alcatel worden niet echt gesmaakt door de vakbondsbasis. De verkiezing van Mia De Vits ‘bij staande ovatie’ kan snel in haar tegendeel omslaan. De onderhandelingen voor een nieuw Interprofessioneel Akkoord staan voor de deur, maar de situatie is vandaag heel anders dan twee jaar terug. Door de economische crisis zal het patronaat nog minder dan voordien geneigd zijn om zelfs minimale toegevingen te doen. Zal de vakbondstop dit aan haar achterban kunnen verkopen? Weinig waarschijnlijk. Kansen dienen zich met andere woorden aan, kansen om ons lot opnieuw in eigen hand te nemen.