Ik moest toch even in mijn arm knijpen toen ik de aangetekende brief las van de Stad Brussel. Zij startte een administratieve procedure tegen mij wegens deelname aan een niet toegelaten betoging voor de Mexicaanse ambassade op 30 oktober 2006. Het prijskaartje: een boete van maximum 250 euro! Later kom ik te weten dat 13 andere actievoerders eveneens betrokken zijn. En dat vier maanden na de feiten!
Welke feiten? Eind oktober valt het leger binnen in de opstandige Mexicaanse stad Oaxaca waar sinds de maand juni de hele bevolking het ontslag eist van de corrupte gouverneur van de provincie. In werkelijkheid is de stad in handen van de Algemene Vergadering van de Volkeren van Oaxaca of het APPO in het Spaans. Dit is een moderne versie van de Commune van Parijs. Het leger rukt met duizenden soldaten de stad binnen waar ze de plaatselijke bevolking neerschiet, slaat en foltert. Toch verdedigt het volk zich heldhaftig. Tientallen doden vallen. Evenveel activisten ‘verdwijnen’ met de hulp van paramilitaire organisaties. De vakbeweging, de volks- en studentenorganisaties net zoals de mensenrechtenorganisaties slaken een hulpkreet. Maandag 30 oktober 2006 wordt uitgeroepen tot internationale protestdag tegen de repressie in Oaxaca. Spontaan circuleren er in België die dag sms-berichten met een oproep om ‘s avonds om 18 uur te protesteren voor de Mexicaanse ambassade in Brussel. Als coördinator van de campagne ‘Handen Af Van Venezuela’ krijg ik eveneens dit bericht.
Vreedzame actie
Ter plaatse verzamelen een veertigtal mensen voor de ambassade. De groep bestaat uit Belgen, Mexicanen, vakbondsmensen, juristen en actievoerders van de mensen zonder papieren. Na wat vriendschappelijk aandringen, ontvangt de ambassadrice een delegatie van vier personen – waaronder ikzelf. Tijdens een zeer hoffelijk gesprek erkent de ambassadrice dat enkel de ‘dialoog’ een uitweg kan vinden uit deze crisis. Ze erkent ook dat het hoofdprobleem in Oaxaca de schrijnende armoede is die de mensen tot actie aanzet. Wanneer we de ambassade verlaten worden we onthaald door even vriendelijke en goed samenwerkende politieagenten die onze identiteit noteren en deze van een tiental andere mensen. Na een kort verslag van het onderhoud met de ambassade stoppen we met deze geslaagde actie. Politieagenten en actievoerders wensen elkaar nog een goede avond. De samenwerking met de politie is zeer vlot verlopen, we hadden immers nooit de openbare orde, het verkeer van wagens of voetgangers gestoord.
Het proces-verbaal van de politie erkent dat het om een “spontane betoging” ging die “via internet” is bijeengeroepen. “De betoging is kalm verlopen”, benadrukt het verslag van de politieofficier. Op een vrij willekeurige manier stelt de politie echter dat Paul-Emile Dupret, jurist in het Europarlement voor de Linkse Eenheidsfractie, en Erik Demeester de “verantwoordelijken zijn van de groep”. Verantwoordelijken of organisatoren van een spontane betoging!
Waarop steunt de Stad Brussel zich dan om de actievoerders een boete van 250 euro op te leggen? De nieuwe gemeentewet schept de mogelijkheid aan de steden en gemeenten om administratieve boetes op te leggen voor inbreuken op bijvoorbeeld het politiereglement. Onder andere wanneer mensen deelnemen aan betogingen waarvoor geen toestemming is gegeven.
Enkel recht op betoging voor rijke mensen?
De Franstalige Liga voor de Mensenrechten die onze zaak heeft omarmd, stelde op een persconferentie vorige week dat op die manier de draagwijdte van de strafwet wordt uitgebreid zonder dat dezelfde waarborgen bestaan als in een normale strafrechterlijke zaak. Met andere woorden, de rechter waarvoor men moet terechtstaan in geval van administratieve boete is de gemeente zelf die betrokken partij is en ook voordeel haalt bij de administratieve boete die naar de stadskas gaat. Ook dringt de Liga voor de Mensenrechten aan op het oneigenlijke gebruik van het politiereglement. Volgens de juristen van de Liga is de eis voor een toelating voor een betoging die op geen enkele manier de openbare orde of het verkeer verstoort, een onaanvaardbare beperking van het recht op vrije meningsuiting.
Selma Benkhelifa, Brusselse advocate die al jaren op de bres staat voor de ‘sans papiers’ en voor de democratische rechten, beaamt dit. Onlangs verdedigde ze eveneens een groep van dertig Koerden die op een spontane manier waren komen betogen voor de Turkse ambassade als reactie op de bloedige repressie van de Turkse staat tegen een vreedzame betoging. Die betogers kregen toen ook een administratieve boete opgelegd. De advocate vreest dat de Stad Brussel het recht op betoging ernstig bedreigt op deze manier. Ze ontkent niet dat er afspraken moeten zijn met de politiediensten voor het geval het verkeer gestoord kan worden. Dit is een beperkte interpretatie van het politiereglement. Meer en meer wordt dit politiereglement breed toegepast op alle vormen van politiek en sociaal protest. In ons geval was er helemaal geen sprake van verstoring van de openbare orde. “Moeten betogers in het vervolg steeds een administratieve boete vrezen voor hun deelname aan spontane betogingen?” vraagt ze zich af. Natuurlijk kan je steeds hiertegen in beroep gaan. Maar advocaten zijn niet gratis en soms niet goedkoop. “Komt er binnenkort een soort betogingsrecht voor rijken en een ander voor armen? Zal dat recht morgen enkel nog bestaan voor de bankiers? Hier is duidelijk sprake van een dwaling vanwege de Stad Brussel."
Bredere context
Paul-Emile Dupret gaat zelfs verder. “De Parti Socialiste, die de burgemeester levert in Brussel, heeft historisch nauwe banden met de rechtse Mexicaanse partij, de PRI, die decennialang de dictatoriale plak heeft gezwaaid in Mexico. Misschien moeten we hier de verklaring zoeken voor die politieke intimidatie?” Een activist van de ‘sans papiers’ voegt hieraan toe dat de Stad Brussel de laatste weken stelselmatig toelatingen weigert voor de acties die ze willen houden voor de zetels van de politieke partijen van de federale regering.
Het ‘Comité pour la Libérté d’Expression et d’Association’, ontstaan tegen de ‘terrorismewet’ en ter ondersteuning van de jonge Bahar van Turkse origine, plaatste dit alles binnen een bredere context. Namelijk deze van de groter wordende repressie tegen het sociale protest in Europa onder het mom van het bestrijden van het terrorisme. Recent heeft ook het ABVV van Brussel hiertegen geprotesteerd. Het is duidelijk dat de nieuwe gemeentewet – de mogelijkheid om administratieve boetes op te leggen in geval van inbreuk op het politiereglement – niet alleen niet de garanties geeft eigen aan een democratisch rechtsstelsel. Bovendien wordt het samen met een brede toepassing van het politiereglement gebruikt als een middel tot politieke intimidatie.
Wat nu? De geviseerde actievoerders gaan natuurlijk in beroep tegen deze administratieve procedure. Hiervoor hebben we een advocate onder de arm genomen namelijk Selma Benkhelifa. Dit zal ons de mogelijkheid geven ons mondeling te verdedigen voor een commissie van de Stad Brussel. Ondertussen gaan we het nieuws van deze politieke intimidatie aan de grote klok hangen via persberichten, artikels, acties enzovoort. Ook vragen we aan alle mensen en organisaties die bekommerd zijn om het democratische recht op betogen en vrije meningsuiting, te protesteren tegen deze boetes bij de Burgemeester van de Stad Brussel, Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. met kopij naar Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
