Zoals het er nu uitziet, valt het merendeel van de huishoudelijke taken en zorgtaken op de schouders van vrouwen. Om deze last te beëindigen, moeten we de samenleving transformeren om deze taken te automatiseren en te socialiseren. De strijd voor bevrijding is een strijd voor revolutie.

Elk jaar vieren mensen over de hele wereld op 8 maart Internationale Vrouwendag. In veel landen gaan arbeiders en jongeren de straat op om eisen te stellen rond gelijkheid en emancipatie van vrouwen.

Deze dag vindt zijn oorsprong in de revolutionaire tradities van de arbeidersklasse. Maar na verloop van tijd is de klasseninhoud verwaterd. In plaats daarvan zijn de ideeën van het liberale feminisme – die geen echte antwoorden bieden – dominant geworden in de beweging.

Bijgevolg is de onderdrukking van vrouwen vandaag nog lang niet opgelost. In plaats daarvan verslechtert de positie van vrouwen met elke nieuwe crisis van het kapitalistische systeem. Momenteel voorspelt de VN dat we 300 jaar verwijderd zijn van wereldwijde gelijkheid voor vrouwen!

Een van de belangrijkste vragen die onbeantwoord blijft, is die van de onderdrukking van vrouwen thuis, waarbij het merendeel van het huishoudelijk werk nog steeds in handen van vrouwen valt.

In het VK bijvoorbeeld verricht bijna 50 procent van de vrouwen gedurende hun werkende leeftijd ongeveer 45 uur zorgtaken per week, bovenop betaald werk. Over de hele wereld voeren vrouwen en meisjes meer dan 75 procent van de zorgtaken en het huishouden uit.

Technologie

Sommige feministen vinden dat vrouwen loon moeten krijgen voor al dit onbetaalde werk. Maar dit slaat de bal volledig mis. Vrouwen moeten worden bevrijd van het huis en van de last van huishoudelijk werk, niet worden binnen gehouden om diezelfde zware taken uit te voeren, maar dan voor geld.

Dankzij moderne technologie bestaat de mogelijkheid om veel huishoudelijk werk helemaal te automatiseren – een proces dat reeds begon met de ontwikkeling van wasmachines, vaatwassers en magnetrons.

Een recent rapport concludeert dat bijna 40 procent van de huishoudelijke taken "binnen tien jaar" kan worden geautomatiseerd dankzij moderne robotica, logistiek en kunstmatige intelligentie (AI). Dit omvat boodschappen doen, schoonmaken, koken en het wassen van kleding en afwas.

Ekaterina Hertog, universitair hoofddocent AI en Samenleving aan de Universiteit van Oxford, betoogt terecht dat technologische vooruitgang het potentieel heeft om de gendergelijkheid te verbeteren, door de totale hoeveelheid huishoudelijk werk die nodig is te verminderen - werk dat momenteel onevenredig voor vrouwen is.

Ongelijkheid

De hoeveelheid huishoudelijk werk doen afnemen zou een grote stap vooruit zijn. Onder het kapitalisme zijn er echter duidelijke beperkingen.

Zoals Hertog verder benadrukt, zal niet iedereen zich de nieuwste tijdbesparende technologieën kunnen veroorloven. Wat we dus zullen zien, zegt ze, is "een toename van ongelijkheid in vrije tijd", waarbij alleen rijkere huishoudens profiteren van deze automatisering in huis.

Bovendien bleek uit het rapport dat de tijd die nodig is om voor kinderen of ouderen te zorgen – een van de belangrijkste taken van vrouwen – slechts met naar schatting 28 procent kan worden verminderd door automatisering.

Dit versterkt een trend die we al zien onder het kapitalisme. De kwestie van huishoudelijk werk is uiteindelijk een klassenkwestie. De rijken kunnen de dure gadgets kopen om in en om het huis te helpen - naast het inhuren van kindermeisjes, verzorgers en schoonmakers om de resterende taken uit te voeren.

Vrouwen uit de arbeidersklasse worden ondertussen opgezadeld met al deze klusjes en zorgtaken, bovenop hun loonarbeid.

Kapitalisme

Kortom, ongelijkheid is ingebakken in het kapitalisme. Een systeem gebaseerd op winst en privébezit kan technologie niet gebruiken ten behoeve van de hele samenleving. In plaats daarvan zal de toegang tot vooruitgang in automatisering worden beperkt tot degenen met de grootste portemonnee - niet degenen met de grootste behoeften.

Tegelijkertijd profiteren de kapitalisten ook van de onderdrukking van vrouwen. Seksisme, vrouwenhaat en discriminatie worden door de heersende klasse aangewakkerd om de arbeidersklasse te verdelen en uit te buiten, en om de lonen van zowel vrouwen als mannen te verlagen.

Dit helpt op zijn beurt de bazen om een goedkoop personeelsbestand te behouden en hun winst te verhogen. En als de lonen laag zijn, is er voor de kapitalisten geen stimulans om in automatisering te investeren.

In plaats van de arbeid te verminderen, verlengen de bazen de werktijden, dwingen ze het personeel om onbetaald over te werken en hun vrije tijd op te offeren. De werknemers worden ertoe gedreven buitensporig lang en intensief te werken.

Revolutie

Het kapitalisme kan geen uitweg bieden. In plaats daarvan wordt de arbeidersklasse gedwongen te betalen voor de crises van het kapitalisme. En het zijn vrouwen en andere onderdrukte lagen die het hardst worden getroffen.

Tegelijkertijd zijn het vrouwen uit de arbeidersklasse die vaak in de voorhoede van de strijd worden aangetroffen. Zo was het bijvoorbeeld ook bij het uitbreken van de Russische Revolutie, die begon op Internationale Vrouwendag in 1917 en onlangs in Iran, waar vrouwen moedig de massabeweging tegen het repressieve regime hebben geleid.

Om echte emancipatie van vrouwen te bereiken, mag deze strijd zich niet beperken tot wat sleutelen aan het kapitalisme. In plaats daarvan hebben we een revolutie nodig. Alleen door de samenleving om te vormen in socialistische zin kan de hele arbeidersklasse worden bevrijd van uitbuiting en onderdrukking.

Socialisme

Op basis van een socialistisch economisch plan, met productie voor behoefte, niet voor winst, kan meteen het aantal werkuren ingekort worden, waardoor de hele samenleving meer vrije tijd kreeg.

Iedereen zou toegang hebben tot de nieuwste tijdbesparende technologie. En door investeringen in automatisering kunnen de uren die nodig zijn voor noodzakelijke arbeid - op de werkplek en thuis - voor iedereen snel worden verminderd.

Alle resterende taken zouden op hun beurt worden gesocialiseerd, waardoor de last van huishoudelijk werk van de schouders van arbeidersgezinnen zou worden gehaald. Dit betekent het verstrekken van de middelen die nodig zijn voor het opzetten van openbare kinderdagverblijven, gemeenschappelijke kantines en wasserettes, en volledig gefinancierde sociale zorgdiensten.

De middelen en technologie zijn aanwezig om dit en nog veel meer te bereiken, waardoor gelijkheid tussen mannen en vrouwen tot stand wordt gebracht binnen een tijdsbestek van een generatie, niet eeuwen. Onder het kapitalisme zal dit potentieel echter nooit gerealiseerd worden.

Alleen door verenigde klassenstrijd kunnen we dit hele verrotte, onderdrukkende systeem omverwerpen. De strijd voor de bevrijding van vrouwen moet een strijd voor revolutie zijn – om een socialistische samenleving op te bouwen, gebaseerd op echte gelijkheid en echte vrijheid.

Tijdschrift Vonk

layout Vonk 322 page 001

Activiteiten

Onze boeken

Onze boeken