Gisteren heeft een commando van 200 soldaten van het Hondurese leger de democratisch verkozen president Manuel Zelaya gevangen genomen. Even later werd hij naar een militair vliegveld verplaatst en dan naar Costa Rica overgevlogen. Het leger gaf hiermee gevolg aan een beslissing van het hooggerechtshof!

Ondertussen is de voorzitter van het parlement Roberto Micheletti ingezworen als nieuwe tijdelijk staatshoofd. Volgens hem heeft Zelaya zijn ontslag aangeboden wegens gezondheidsredenen! Zijn eerste beleidsdaad bestaat er in de avondklok voor 48 uur in te voeren. De radio noch de televisie geeft onafhankelijke informatie. De elektriciteit wordt regelmatig onderbroken. De gewone telefoonlijnen zijn niet meer bruikbaar.

De jacht op de belangrijkste sociale leiders (o.a. vakbonden) is begonnen, net zoals op de ministers van de regering Zelaya. De belangrijke regerings- en overheidsgebouwen zijn nu in handen van het leger. Het leger heeft een talrijke troepenmacht ontplooid in de straten van de hoofdstad Tegucigalpa. Volgens de onafhankelijke revolutionaire informatieve website Aporrea, zouden de ambassadeurs van Cuba, Nicaragua en Venezuela ook aangehouden zijn. Gisteren zouden tussen 15.000 en 20.000 aanhangers van Zelaya opgetrokken zijn naar het presidentieel paleis. Hier en daar worden er kleine barricades opgetrokken. Het leger zou traangas gebruikt hebben en in de lucht geschoten om de mensen te verjagen. Een verenigd front van vakbonden en volksorganisaties heeft opgeroepen tot een algemene staking van onbeperkte duur om de democratie te doen zegevieren.

Dit is duidelijk een staatsgreep, zoals er in de jaren '70 en '80 plaats vonden. Alle regeringen op het continent, de Vereniging van Amerikaanse Staten, de VN en zelfs de VS hebben de staatsgreep veroordeeld. Hugo Chavez en de regering van Venezuela bespreken met bevriende regeringen verenigd in het ALBA een actieplan om Manuel Zelaya in zijn functie te herstellen. De tweede staatsgreep in Latijns-Amerika van dit millennium draagt net zoals de eerste - toen in Venezuela in 2002 tegen Hugo Chavez - de VS-signatuur. Het is als het ware de eerste staatsgreep onder Obama. Er is een duidelijke tegenstrijdigheid tussen de veroordeling van de coup door de VS-regering en de rol die de VS heeft gespeeld in de aanloop ervan. De rol van de VS-ambassadeur is op zijn minst dubbelzinnig en vaak steunt hij gewoon de oppositie. De hoge top van het Hondurese leger werkt nauw samen met het Southern Command van het Amerikaanse leger. De belangrijkste regionale militaire luchthaven van de VS bevindt zich - op een onwettige manier - ook in dit land. Alle rechtse krachten, media, de katholieke en de evangelische kerken organiseerden al maanden lang een campagne van destabilisatie gericht tegen president Zelaya. Hugo Chavez merkte terecht op dat er veel gelijkenissen zijn tussen de kortstondige staatsgreep in april 2002 tegen zijn regering en de huidige in het Midden-Amerikaanse land. Een aanval tegen Honduras is een aanval tegen die landen in het continent die een gelijkaardige politieke koers varen.

Wat ging er vooraf?

Honduras was - letterlijk bijna - een bananenrepubliek. Tientallen jaren lang beschouwde United Fruit Company (van de gekende Chiquitabananen), het land als zijn privé-bezit. In de jaren '80 was het ook de belangrijkste Amerikaanse uitvalsbasis van de contrarevolutie in Nicaragua. Van hieruit werd ook de burgeroorlog in El Salvador actief ondersteund. Een rijke elite zwaait er de plak en houdt de bevolking arm. Zeven op tien Hondurezen leeft in armoede of extreme armoede.

President Manuel Zelaya werd verkozen als een conservatieve kandidaat. Maar geleidelijk aan nam hij een linksere koers aan. Tegen alle verwachtingen sloot Honduras in augustus 2008 aan bij het ALBA waar Venezuela en Cuba een grote rol in spelen. Hiermee ontketende Zelaya een golf van protest bij de lokale rechterzijde en de oligarchie. Deze kleine maar strategische partner van de VS dreigde van kamp te veranderen. Dit is iets wat Washington en de oligarchie niet kunnen dulden. Een paar dagen voor de staatsgreep had Ecuador ook beslist aan te sluiten bij het regionale integratieproject van het ALBA. Dit is zeker geen toeval. Het is een duidelijke waarschuwing aan het adres van de linkse en progressieve regeringen van het continent.

De onmiddellijke aanleiding tot de coup was het conflict tussen de legerstaf en president Zelaya. Deze laatste wou gisteren een referendum organiseren over een grondwetsherziening. Het leger weigerde hieraan deel te nemen. Zelaya ontsloeg daarom de bevelhebber van het leger. In solidariteit met hun overste gaven de andere leden van de militaire generale staf ook hun ontslag. De staatsgreep is de respons van het leger maar vooral van de oligarchie en de rechtse behoudsgezinde krachten op deze crisis.

Net zoals in april 2002 in Venezuela kan de staatsgreep enkel maar verslagen worden door een algemene volksopstand. Een algemene nationale staking gekoppeld aan een massabetoging in de hoofdstad, waartoe nu wordt opgeroepen, is de juiste reactie.

Onze solidariteit is daarom enorm belangrijk, ook hier in België. Vonk en de campagne Handen Af van Venezuela riepen daarom op om maandagavond in Brussel te betogen van 17u tot 19u voor de VS-ambassade.

• Stop de staatsgreep, voor de verdediging van democratische rechten en vrijheden!
• Tegen de inmenging van het Amerikaanse imperialisme!
• Voor een algemene staking en de omverwerping van de Hondurese oligarchie!
• Voor een democratisch en socialistisch Honduras!
• Voor een socialistische federatie van Latijns-Amerika!