Een heuse betoging tegen de afbraak van de pensioenrechten sloot 2017 af. Opnieuw trokken tienduizenden in groene, rode en blauwe hesjes geklede vakbondsmensen door de straten van Brussel. Met veertigduizend trotseerden ze de kou. Niet mis voor een actie die in ijltempo werd bijeengeroepen.

Na maandenlange stilte rond de interprofessionele vakbondsacties was de betoging voor velen een opsteker. Opvallend ook waren de stakingen bij het bus- en tramvervoer aan beide kanten van de taalgrens. Zowel in Vlaanderen als in Wallonië reden vele chauffeurs die dag niet uit. Er is nu hoop dat er een nieuwe beweging op gang komt. Velen beseften ook dat de deelname ver beneden het potentieel lag. Dit was de vierde federale interprofessionele betogingen in gemeenschappelijk vakbondsfront sinds Michel zijn regering heeft ingezworen. De grootste deelname telden we op 6 november 2014, kort voor de algemene staking van 15 december en na een crescendo van regionale stakingen. Met 120.000 daagden we toen de regering uit. Dat was één van de grootste syndicale betogingen sinds de jaren ’80. Sindsdien heeft geen enkele nationale syndicale betoging dit record geëvenaard. 

Geen draagvlak voor pensioenplannen regering

In de aanloop naar de nationale pensioenbetoging zagen we regionale manifestaties zoals in Charleroi (10.000), Luik (10.000) en Antwerpen (5.000). De actie op 19 december in Brussel was eerst bedoeld als een regionale actie. De druk van onderuit, in verband met de pensioenafbouw, noopte de vakbonden om er snel een nationale actie van de maken. Tienduizenden mensen hebben immers de proef op de som kunnen maken op de website van het Ministerie van Pensioenen. Mypension.be opgevat als een informatiesite van de regering, werd prompt een sensibilisatie instrument voor de vakbonden. Bij de inzage van hun online pensioendossier kregen loontrekkenden, ambtenaren en zelfstandigen plots een concreet idee van hun pensioendatum en bedrag. Velen schrokken! Bedankt Mijnheer Bacquelaine. Overal is er veel ongerustheid over de pensioenplannen van de minister. Ook in de regering. “Ik maak me veel zorgen over de beeldvorming over de pensioentoekomst”, vertelt vicepremier Kris Peeters. “Weet u hoeveel mails ik heb binnengekregen over die pensioendiscussie? 35.000 (eind september n.v.d.r.). Mensen spreken mij daarover aan op straat. Over de vraag of aandelen op naam ook geviseerd zijn door de effectentaks ben ik nog nooit aangeklampt. Het is de verantwoordelijkheid van de regering om zorgen weg te nemen, niet om zorgen bij te creëren.” (1)

Er is gewoon geen maatschappelijk draagvlak voor de verhoging van de pensioenleeftijd en de vermindering van de pensioen. De minst bijziende ministers hebben dit door. De regering blijkt ook steeds meer intern oneens over het puntensysteem voor de berekening van de pensioenen.

Volgens Securex (2), wil minder dan 1 op 10 werken tot 67 jaar. “Meer dan 4 op 5 (84 procent) zegt niet te kunnen werken tot 67 jaar en 63 procent zegt zelfs niet te kunnen werken tot zijn/haar 65ste. Vooral vrouwen, werknemers ouder dan 50 en lager opgeleiden voelen zich fysiek en mentaal niet in staat om tot de wettelijke pensioenleeftijd te werken. ”De meeste mensen willen werken tot hun 60^ste jaar. Niet langer.

De reeks spontane werkonderbrekingen voor ‘werkbaar werk’ in de privé sector duidt aan dat velen het helse ritme op de werkvloer niet meer pikken. De stakingen bij Volvo Trucks, Volvo Cars, Case New Holland, Audi en andere bedrijven geven een duidelijk signaal: tot hier en niet verder met de werkdruk. Het gaat immers de verkeerde kant op met het stressniveau. Volgens SD Works vindt 30 procent van de personeelsleden de werkdruk ‘onaanvaardbaar’. 

Waarom kwam er 19 december dan niet meer volk op straat? De eerste reden is omdat de vakbondstop het geheel met haast en spoed bijeenriep. Sommige sectoren (zoals bij het ACV in Brussel) voorzagen voor hun delegees een vormingsdag rond de pensioenen, twee dagen NA de betoging. De voorbereiding was dus gebrekkig. Het was bijvoorbeeld beter geweest om de regionale actie in Brussel te laten doorgaan en later, in januari 2018, een grote nationale betoging met stakingen te organiseren.

Een andere reden is de mate waarin vakbondsleden en militanten nog geloven in de efficiëntie van routinewandelingen van Brussel Noord naar Brussel Zuid. Veel mensen op de werkvloer zien dergelijke acties niet meer zitten. We hebben hier alle begrip voor. Het is zeker geen toeval dat deze nationale interprofessionele betoging de kleinste van de vier betogingen was sinds 2014. Velen die drie of twee jaar geleden nog in Brussel betoogden, willen niet meer deelnemen aan louter ‘demonstratieve’ acties zonder vervolg. Bij gebrek aan een degelijk actieplan, om te winnen tegen deze regering, gaan velen liever werken. Niet gaan werken zonder perspectief op verandering kunnen velen financieel niet veroorloven.

Met ‘winnen’ bedoelen we niet dat de vakbondstop weer aan de onderhandelingstafel mag zitten voor schijnoverleg over komma’s. Discussie met het patronaat of de regering over het ‘gewicht van onze kettingen’ is geen overwinning. Met ‘winnen’ bedoelen we de TERUGTREKKING van alle anti-sociale maatregelen en de val van de regering. Dit kan enkel met een reeks stakingsdagen die uitmonden in een algemene staking tot onze eisen zijn ingewilligd. “Onze militanten zijn moe” stelde Felipe van Keirsbilck, van de Franstalige Christelijke bediendenbond CNE onlangs vast. “Ze zijn moe van het wachten op een degelijke actieplan dat ons steeds weer wordt beloofd”.

De opkomst van 19 december wijst echter niet op de onverschilligheid van de arbeidende bevolking voor de afbraak van de pensioenen. Het ‘pensioendebat’ leeft wel degelijk onder de mensen. De regering vergist zich indien ze denkt dat met de betoging van 19 december de kous af is. Bij de vakbonden is er discussie over verdere acties. Binnen het ABVV wordt er openlijk gesproken over een 24-uren staking. De bediendenvakbond CNE wil een actieplan van betogingen en stakingen. (3) Zij stemden daarover ook een motie. De afdeling Gent van ACV-Voeding en Diensten stemde een week voor de betoging een motie waarin gesteld wordt dat “betogingen en stakingen niet meer kunnen worden vermeden.”  Deze Gentse syndicalisten willen “een nieuwe nationale interprofessionele betoging en andere straffere acties in het voorjaar (…) Zo'n positief en krachtig signaal zal onze basis nog meer motiveren voor de komende acties “. (4)

Het pensioendossier is mogelijk de achilleshiel van deze regering. De vakbonden hebben de kans om Michel 1 een uppercut te bezorgen. Op één voorwaarde: dat ze in het voorjaar op het gaspedaal van de mobilisatie duwen en zich deze keer niet laten strikken door nep overleg. 

.

1. De Morgen, 29-09-2017
2. https://press.securex.be/inzetbaarheidsbarometer-securex-amper-1-op-10-belgen-wil-werken-tot-zijn-67ste-of-langer
3. https://www.facebook.com/jalil.bou.3/posts/10155431121897917?pnref=story
4. https://www.facebook.com/ACVVoedingenDienstenGent/?hc_ref=ARRQh4Zgvk9o_faG6c5h_lDmQKv3XJFEvNJviAKPLN6IJVtHrhhIxm0Nd3kSQNGDRXk&fref=nf&pnref=story