Vanaf begin augustus, nu al een maand lang, doet een ongeziene protestbeweging het presidentieel paleis van “de laatste dictator van Europa” daveren. De straatprotesten gaan gepaard met een stakingsbeweging van proportie. De stakende arbeiders hebben ook overkoepelende stakingscomités opgericht om hun eigen eisen naar voor te brengen. Deze verder ontwikkelen, zal nodig zijn om de beweging uit de invloedssfeer van de liberale Svetlana Tikhanovskaya en het gulzige Europese grootkapitaal te houden.

In Italië raakte een week geleden bekend dat de platformen Uber Eats, Deliveroo, Glovo en JustEat een 'piratenakkoord' hebben ondertekend met de schijnvakbond UGL (Unione Generale del Lavoro). Na spoedig protest in verschillende steden door koeriers en hun echte vakbonden, werd de zogenaamde ‘piratenovereenkomst’ door het Ministerie van Arbeid geschrapt.

Schrijf je hier in voor de online-discussie!

De Braziliaanse afdeling van de Internationale Marxistische Tendency is geconfronteerd met een online aanval van een anoniem individu in een poging om onze revolutionaire ideeën het zwijgen op te leggen.

In de vestiging Jupille van de brouwerij AB-Inbev is donderdag 3 september een staking uitgebroken nadat verschillende personeelsleden besmet werden met het coronavirus.

Gesprek met Adèle, vroedvrouw in een openbaar ziekenhuis in Brussel en actief in de beweging Santé en Lutte/Zorg in Actie.

Het heeft er de schijn van dat 7 partijen er toch nog in zullen slagen om een regering te vormen, al is de CD&V op het moment dat wij dit schrijven weer roet in het eten aan het gooien. Velen hadden het niet meer verwacht na maandenlang geklungel van de tenoren van de Belgische politiek. Maar de onbekwaamheid en dikwijls de radeloosheid van de politici zijn slechts een weerspiegeling van een maatschappij die zich in een enorme crisis bevindt. Als ze er komt wordt de komende regering misschien enkele wittebroodsweken gegund als ze kan uitpakken met enkele positieve maatregelen zoals het optrekken van de minimumpensioenen tot 1500 euro en investeringen in de gezondheidszorg. De coronacrisis heeft maar al te duidelijk gemaakt welke beroepen essentieel zijn voor de maatschappij en zowel de kapitalisten als de politieke partijen beseffen dat ze een enorme volkswoede riskeren als ze hen niet enkele kruimeltjes toewerpen. Dat belet niet dat de ongelijkheid enorm is toegenomen. Welkom als de tijdelijke werkloosheid ook is (op het hoogtepunt 1,3 miljoen!), voor degenen die veel schulden en vaste kosten hebben betekende het een flinke aderlating. Wie werkte in een precaire arbeidssituatie viel doorgaans helemaal uit de boot. Bijvoorbeeld in de cultuursector bleek hoe schijnzelfstandigen van vandaag op morgen in armoede kunnen verzeilen. Tegelijkertijd zijn de beurzen weer aan het opveren, spectaculair in de Verenigde Staten, maar ook in Europa. Dat betekent dat een flink deel van de gigantische bedragen die wereldwijd in de economie werden gepompt - om een totale ineenstorting te vermijden - uiteindelijk toch weer in de zakken van de superrijken belanden.

Maar het zou een gevaarlijke illusie zijn om te geloven dat zelfs de weinige positieve maatregelen om de werkende mensen te beschermen zullen blijven duren. Aan de onderhandelingstafel bij de regeringsvorming weegt zeker loodzwaar de vraag: wat zullen we doen in de toekomst? Hoelang zullen de steunmaatregelen nog duren? Eerder vroeg dan laat wordt de rekening gepresenteerd, zeker in een land met een grote staatsschuld als België. Dan komt de vraag: wie betaalt? Paradoxaal genoeg zal die vraag steeds luider beginnen klinken op het ogenblik dat de pandemie, bijvoorbeeld door de ontwikkeling van een vaccin, aan het verdwijnen is. Zeer vlug komt dan een tijd dat de rechterzijde, cijfers in de hand zal uitleggen “dat dergelijke gulheid niet langer haalbaar is”, dat ze “de concurrentiepositie van onze bedrijven ondermijnt” enzovoort. Hun remedie voor het gat in de begroting en in de economie zal bestaan uit decennia besparingen, daling van de lonen en afbraak van de sociale zekerheid. Dat zijn de zaken die verborgen zijn onder termen als “modernisering van de arbeidsmarkt”, die opduiken in de eisenbundels van de patroonsfederaties.

Klassenstrijd

Maar we kunnen er op rekenen dat de Belgische arbeidersklasse dergelijke aanvallen niet onbeantwoord zal laten. Nu al zien we opflakkeringen van de klassenstrijd, ondanks de beperkingen die de pandemie opwerpt. Maar strijdbaarheid is niet voldoende, ook een correct programma is nodig. Het voornaamste antwoord dat de huidige arbeidersbeweging aanbrengt op de vraag “wie betaalt?” is een belasting op de grote fortuinen in de vorm van een vermogensbelasting of een vermogenswinstbelasting. Dat is goed (het eerste duidelijk beter dan het tweede, want enkel winsten belasten maakt de opbrengst zeer onzeker). Maar het is verre van voldoende in een tijd dat de wereldmarkt ineenstort en overal handelsoorlogen uitbreken, om van de klimaatcrisis niet te spreken. Een concreet programma van overgangseisen, zoals je steeds kunt terugvinden op de voorlaatste pagina van elke Vonk is onmisbaar. Onmisbaar, niet alleen om de aanvallen af te slaan, om de verworvenheden van de arbeidersbeweging veilig te stellen, maar ook om onze klasse voor te bereiden op de socialistische omvorming van de maatschappij. Dat is geen utopie; degenen die denken dat het mogelijk is een kapitalistische maatschappij te maken waarin de rechten van de arbeiders gegarandeerd blijven, dat zijn de utopisten.

Het nationaal probleem

De marxistische theorie en praktijk beperkt zich niet tot het economische aspect. Een belangrijk thema voor ons is ook het nationaal probleem. Hiermee bedoelt het marxisme de tegenstellingen die in een zelfde land kunnen bestaan tussen bevolkingsgroepen die een andere achtergrond of een andere taal hebben. Marxisten zijn voor een zo groot mogelijke eenheid van de arbeidersklasse, binnen één land en internationaal. Maar om dat te bereiken is het essentieel om ook oog te hebben voor tegenstellingen die de arbeidersklasse kunnen verdelen. De laatste verkiezingen hebben in Vlaanderen bijna een meerderheid opgeleverd voor partijen die Vlaamse onafhankelijkheid prominent in hun beginselverklaring hebben staan. Wij zijn tegen een splitsing van België, niet omdat we een nostalgie hebben naar de Belgische eenheidsstaat -met de Belgische vlag zal je ons niet zien zwaaien- maar omdat we tegen elke maatregel zijn die de arbeidersklasse verdeelt. Het eigenaardige is dat, ook al gebruiken ze dikwijls nationale tegenstellingen om de arbeidersklasse te verdelen, ook de overgrote meerderheid van de kapitalisten de splitsing van België niet willen. Zij beseffen dat dit slecht zou zijn voor hun zaken, door bijkomende administratieve rompslomp en door onoplosbare problemen als het statuut van Brussel en de verdeling van de staatsschuld. Dat is de reden waarom zij er zo lang op aangedrongen hebben om te proberen de N-VA te betrekken bij de regeringsonderhandelingen. In de vorige regering had N-VA immers bewezen dat zij zowel de dictaten van het grootkapitaal slaafs volgden als ook bereid waren hun nationalistische eisen in te slikken voor lucratieve baantjes. Nu komt N-VA waarschijnlijk in de oppositie, samen met het Vlaams Belang. Het is een bijkomende complicatie van de klassenstrijd in ons land, waaraan we in de volgende nummers veel aandacht zullen besteden.

Deze maand is het 80 jaar geleden dat het fascisme in Italië opkwam. De fascisten konden aan de macht komen omdat de arbeidersbeweging in 1920 een verschrikkelijke nederlaag leed. Dit artikel legt uit waarom die beweging ten onder ging en trekt de lessen voor vandaag. In het najaar van 1920 waren alle voorwaarden voor een socialistische revolutie vervuld. Op het cruciale moment waarop de arbeiders de macht hadden kunnen grijpen, blokkeerden hun "leiders" de weg naar de revolutie.

We kunnen het als het ware een postume hulde noemen dat de zoveelste heruitzending van de film De Witte van Zichem op zaterdag 23 augustus opnieuw zo’n 500 000 kijkers kon bekoren, één dag voor het overlijden van de maker, Robbe de Hert.

Dit artikel van 14 augustus beschrijft de complexe en tegenstrijdige situatie in Wit-Rusland. Inmiddels heeft de stakingsbeweging zich verder uitgebreid en gaan de protesten tegen Loekasjenko onverminderd door.

Als we de sensationele berichtgeving nemen voor wat ze is, is de Belgische kust op zaterdag 8 augustus niet alleen getroffen door een hittegolf van formaat, maar ook door een spoor van vernieling vanwege een dubbel dozijn jonge Brusselse hooligans.

De Libanese regering is onder druk van de massa's afgetreden. Dit is een inspirerende prestatie, maar de revolutie moet hier niet stoppen. In plaats daarvan zou ze de macht met haar eigen handen moeten grijpen.

De Marxist University 2020 (25-18 juli) was een vierdaagse online vorming die door de Internationale Marxistische Tendens (IMT) werd gehost. De sessies waren gewijd aan het verdedigen van revolutionaire socialistische ideeën, en het vormen van arbeiders en jeugd in marxistische theorie!

Deze tekst uit 1970 door Ted Grant, oprichter en leidend theoreticus van de IMT, beschrijft de geschiedenis van de internationale trotskistische beweging, met een focus op de fouten van het leiderschap in de jaren na de dood van Trotski. Wij publiceren hier onze vertaling van dit belangrijke document, dat vele lessen bevat over de ontwikkeling van revolutionaire situaties en de methoden en strategieën die een revolutionaire tendens moet hanteren of juist vermijden. Belangrijke discussiepunten zoals de anti-koloniale revolutie, Cuba, mei '68, Stalinistisch Rusland en tactieken van de marxistische beweging komen ter sprake.

Op 25 mei 2020 werden in Suriname verkiezingen gehouden. De partij van Desi Bouterse, de Nationale Democratische Partij (NDP), kreeg van de kiezers een flinke klap en verloor maar liefst tien van haar zesentwintig zetels in De Nationale Assemblée (DNA). Deze uitslag markeert het einde van het tweede Bouterse-tijdperk.

Toen China op 21 mei 2020 de ‘National Security Law’ in werking liet treden, met daarin een aantal anti-democratische maatregelen, kende de beweging die initieel opstond uit de uitleveringswet en de parapluprotesten een heropleving. Dat deze wet volledig buiten de LegCo in werking treed, en in het midden van de pandemie, toont hoe hard Peking het spel speelt.

Update 1 augustus: Amin is door de Pakistaanse Sindh Rangers vrijgelaten. Dit is een overwinning, mogelijk gemaakt door de internationale solidariteit die snel werd georganiseerd in alle uithoeken van de wereld. Het zal de Pakistaanse activisten moed geven dat ze zich tegen de terreur van de Pakistaanse staat kunnen verzetten.

De zwarte volksopstanden in de jaren 1960 in Harlem, Los Angeles, Chicago en Detroit waren het antwoord op de pertinente onwil om gehoor te geven aan de verzuchtingen van de beweging voor burgerrechten en hun leiders, zoals Martin Luther King. Het “Black Nationalism’ dat hieruit ontstond kreeg zijn politieke uitdrukking in de “Black Power” beweging. Het nieuwe radicale zwarte bewustzijn, dat mede aangewakkerd werd door de onafhankelijkheid van voormalige Afrikaanse kolonies, had een grote invloed op de moderne Amerikaanse literatuur.

In tijden van oorlog ontdekken de kapitalisten opeens het belang van economische planning. Tijdens oorlogen doet de staat dienst als collectieve kapitalist, die de ganse industrie oplegt wat ze moet produceren om de oorlog te winnen, soms tegen het verzet van individuele industriëlen in.

De Corona-epidemie heeft de klassenstrijd in België en wereldwijd een bijzondere stempel gegeven. De terechte vrees voor besmetting door het virus op de werkplaats zorgde snel voor een spontane reactie in de vorm van werkonderbrekingen.

Nu de samenleving begint te heropenen, hoopt de heersende klasse op een terugkeer naar ‘hoe het was’. Maar de toekomst zal in niets lijken op het verleden. Er komt een diepe depressie op ons af, die ons dreigt terug te werpen naar de jaren dertig. Het is tijd om te strijden voor een revolutionaire verandering.

Sinds een aantal dagen is het onrustig op Curaçao. Er zijn berichten van rellen, plunderingen en gevechten met de politie. De Nederlandse staat helpt nu de eilandregering om de “orde te handhaven” door de inzet van Nederlandse mariniers. Wat is er aan de hand?

Nu Covid-19 ons confronteert met een gigantische economische recessie, duiken overal grote theorieën op, die deze crisis zouden moeten bezweren. Zo pleit sp.a voorzitter Conner Rousseau voor een “Social New Deal”. Dit is een duidelijke verwijzing naar de New Deal, waarmee de Amerikaanse president Roosevelt de depressie probeerde te bestrijden, die lelijk huishield in de Verenigde Staten gedurende de jaren dertig van de vorige eeuw. Al deze theorieën kun je terugvoeren tot varianten van hetgeen de Britse econoom John Maynard Keynes publiceerde in de zelfde periode. In dit artikel willen we uitleggen waarom het “Keynesianisme” geen oplossing kan bieden voor de crisis van het kapitalisme – niet vroeger en niet vandaag.

Op 30 juni viert de grootste Belgische kolonie 50 jaar onafhankelijkheid. Tijd om eindelijk eens een ernstige poging te doen om te begrijpen wat er in Congo, dat immense land (77 maal de oppervlakte van België), is gebeurd en nog steeds omgaat.

Dit artikel is een marxistische analyse en kritiek van de hoofdideeën van de 'kritische theorie', de ideeën van de zogenaamde Frankfurter Schule. Deze worden vaak afgebeeld als een verdieping van het marxisme, maar in feite zijn dit pessimistische ideeën die zich ervan vervreemd hebben en tot onjuiste conclusies leiden. 

In 1846 klaagde Weitling over Marx en Engels, die als 'intellectuelen' alleen maar schreven over obscure zaken die voor arbeiders niet van belang waren. Marx reageerde woedend met de volgende woorden: “Onwetendheid heeft nog nooit iemand geholpen!” Dit antwoord is vandaag nog even gerechtvaardigd als toen.

Een vloedgolf van antiracistische betogingen rolt al weken over de Verenigde Staten. De moord op George Floyd door de politie van Minneapolis heeft vooral de jeugd, zwart maar ook blank, in een zeldzame staat van grote opstandigheid gebracht. Snel werd het een internationale beweging.

Honderdduizenden mensen protesteerden afgelopen weekend in honderden steden in de Verenigde Staten tijdens de grootste demonstraties sinds de racistische moord op George Floyd door de politie in Minneapolis op 25 mei. Wereldwijd waren er ook protesten in honderden steden met honderdduizenden jongeren en arbeiders, die manifesteerden tegen racisme en politiegeweld, zowel lokaal als in solidariteit met de massabeweging in de VS.

De gezondheidscrisis die we nu doormaken heeft onze senioren hard getroffen. Meer dan 51% van de sterfgevallen te wijten aan COVID-19 viel te betreuren in de rusthuizen en de rust- en verzorgingstehuizen. Van bij de aanvang van de besmetting luidden deze instellingen onverdroten de alarmbel: een tekort aan personeel, een gebrek aan materiaal, onvoldoende testmateriaal en veel te laat beschikbaar. Dit alles tevergeefs...

Diplomaten van over de hele wereld kwamen maandag bijeen voor de jaarlijkse Wereldgezondheidsvergadering (een congres van de WHO). Naast enkele veelbelovende ontwikkelingen bij het maken van een vaccin, was de onlinebijeenkomst gericht op één enkele resolutie die werd ingediend door een aantal EU-lidstaten voor een "vrijwillige, wederzijdse licentie van patent(en)". De doelstelling is om te voorkomen dat de rijkste landen een monopolie krijgen op medicijnen en levensvatbare vaccins tegen het coronavirus.

We voerden een leerrijk gesprek met Martin Swayne over de toestand in de luchtvaartsector.

In 2018 en 2019 ging er een stakingsgolf door het Amerikaanse onderwijs. West Virginia beet de spits af, gevolgd door Oklahoma, LA, Chicago enzovoort. Vaak leidden de stakingen tot indrukwekkende overwinningen. ACOD-militant Wim Benda verdiepte zich in deze strijd om te achterhalen wat wij daaruit kunnen leren.

Dit interview verscheen in het juninummer van Tribune, het maandblad van ACOD.

Het racistische kapitalistische systeem heeft opnieuw eenzelfde tragedie veroorzaakt. Dit gaf aanleiding tot één van de grootste protestbewegingen ooit in Minneapolis.

Overal pompen regeringen geld in de wereldeconomie om deze – net aan – boven water te houden. Volgelingen van keynesiaanse ideeën – stimuleringsmaatregelen en beheer aan de vraagzijde – voelen zich in het gelijk gesteld. Maar alleen het marxisme biedt een oplossing.

De corona-crisis zorgt voor onenigheid binnen de Amerikaanse strijdkrachten. Dit is een zorgwekkende ontwikkeling voor de kapitalistische klasse en een voorbode van de komende explosieve ontwikkelingen. Het is een kenmerk van de revolutionaire geschiedenis dat individuele soldaten worden beïnvloed door de algemene stemming in de samenleving en dat ze een sleutelrol kunnen spelen in de klassenstrijd. 

De Vlaamse overheid wordt overspoeld door nieuwe directieleden, die een duidelijke N-VA-stempel hebben. De directieleden (met een rode kleur) zijn veelal tot op hun pensioen op een zijspoor gezet. En nu de pionnen van N-VA op hun plaats zitten, wachten ze op het juiste moment om hun spelletjes te spelen: corona... iedereen in z’n kot, dus niemand die protesteert: besparingen worden doorgevoerd.

De chauffeurs waren ontevreden over het akkoord dat hun vakbonden en de leiding van de MIVB gesloten hadden en weigerden, zich beroepend op het terugtrekkingsrecht, hun bus of tram te betreden. Deze actie, die een week duurde, heeft het openbaar vervoerbedrijf grondig door elkaar geschud. De actie van de chauffeurs was werkelijk voorbeeldig. Het was geen strikte vakbondsactie maar een sociale en politieke beweging in zover zij de gezondheid van de werknemers prioritair stelde boven de winst van het bedrijf.

Koning Willem-Alexander verklaarde op 10 maart tijdens een staatsbezoek aan Indonesië dat hij namens Nederland zijn verontschuldigingen wilde aanbieden voor het geweld van Nederlandse zijde tijdens de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd.

Door al het nieuws over de gigantische crises die op ons afkomen, en de vele banale opmerkingen over “het nieuwe normaal”, zou men haast vergeten hoe gruwelijk “het oude normaal” was. Lenin beschreef het kapitalisme lang geleden als een “eindeloze verschrikking”. De zogenaamde “vluchtelingencrisis” bewijst al jaren de juistheid van deze uitspraak. Met de komst van COVID-19 gaat de situatie waarin migranten gedwongen verkeren, slechts van kwaad tot erger.

De pandemie van het coronavirus heeft de onderliggende tegenstellingen van het kapitalisme aan het licht gebracht, wat tot een crisis heeft geleid van dezelfde schaal als die van de jaren dertig. Het ziet er naar uit dat na de lockdown een langdurige economische depressie volgt, en geen snelle heropleving.

COVID-19 schudt de wereld drastisch door elkaar. De aanwezigheid van ‘het onzichtbare monster’ breekt dagelijkse routines, herdefinieert gewoontes en herschikt prioriteiten. Vele werkende mensen maken terug kennis met iets dat ze lang geleden verloren waren: (vrije) tijd.

Iedereen kent het recht om te werken, maar door de coronacrisis duikt er nu ook een discussie op over het recht om niet te werken, bv. wanneer de veiligheidsmaatregelen niet worden nageleefd. Op 11 mei legde een deel van het personeel van de Brusselse vervoersmaatschappij MIVB het werk neer. De werknemers eisten controles op het gebruik van mondmaskers, een limiet op het aantal passagiers en een hermetische afsluiting van de cabine van de bestuurder. Daarnaast beriepen zij zich op “het recht om de werkplaats te verplaatsen in geval van noodsituaties”.

Volgens de voorzitter Aziz Ghali van mensenrechtenorganisatie Association Marocaine des Droits de l'Homme, houdt het Marokkaanse regime momenteel meer dan 500 mensen gevangen omwille van politieke redenen. Deze groep van mensen is heel divers, met o.a. leden van de Hirak Rif beweging, leden van de beweging van Jaradah, rappers, bloggers en een journalist.

Net voor 1 mei lanceerde Robert Verteneuil, de voorzitter van het ABVV een oproep voor een nieuw sociaal pact “genre 1944”. Het patronaat, via de voorzitter van het VBO, Pieter Timmermans, reageerde hier onmiddellijk positief op.. Deze houding van het patronaat zou ons nu reeds zorgen moeten baren…..