“Alle contacten binnen de school met leerlingen worden beschouwd als laagrisicocontacten.” (Nieuwe richtlijnen voor het onderwijs, 27 januari)

Op woensdagavond schaften de verschillende gezondheidsministers hoogrisicocontacten af op scholen. Misschien hadden ze beter het coronavirus afgeschaft?

Chaos in het onderwijs 

Na een dag lang onderhandelen en politiek gemarchandeer, werden op 27 januari de contact tracing en de daarmee gepaarde preventieve quarantainemaatregelen volledig afgeschaft in het onderwijs. De Vlaamse onderwijsminister Ben Weyts (N-VA) verklaarde daarover dat de bezorgdheid over de leerachterstand moest doorwegen op virologische bezorgdheden. Het onderwijs wordt immers het sterkst geraakt. In Franstalig België werden in de week van 16 tot 23 januari 1.827 klassen en 24 volledige scholen gesloten. In Vlaanderen waren er op 26 januari 102 scholen gesloten.

Uit de beslissing en de uitleg daarover, laten de ministers – Weyts voorop - uitschijnen dat de chaos veroorzaakt wordt door de preventieve quarantainemaatregelen. Dat blijkt uit het opvallende feit dat er geen andere strategie werd uitgewerkt. Zo komt er geen aangepaste strategie van systematische zelftesten. Er werd gewoon beslist om elke systematische opvolging te laten varen. Dit was duidelijk niet ingegeven door een wetenschappelijke analyse van de situatie. Steven Van Gucht van Sciensano zei daarover:

“Er zijn heel veel besmettingen, met zieke leerkrachten en de afwezigheid van personeel tot gevolg. Mensen kunnen nog steeds heel vervelende, griepachtige klachten krijgen. Dat is óók een reden waarom klassen en scholen moeten sluiten, en dat ga je met de nieuwe regels niet oplossen.”

Dat is ook de indruk van een contact tracer (CT) van het CLB, waarmee we spraken:

"Het klopt dat de contact tracing niet kon volgen. Er zijn zo veel besmettingen en het virus gaat zo snel rond dat het met die regel van vier in het basisonderwijs onmogelijk was om clusters te voorkomen. In het secundair onderwijs gebeurde de contact tracing veel gedetailleerder. Wanneer er voldoende CT beschikbaar waren en ook de scholen het nauwgezet opvolgden, was het in veel gevallen wel mogelijk om de schade te beperken. Maar het was natuurlijk een enorme inspanning bovenop alle andere taken.

Als CT zie je dat het dragen van de mondmaskers en systematische zelftests tijdens deze omikrongolf zonder twijfel de meest efficiënte barrières zijn om de ontwrichting in het onderwijs tegen te gaan. In die zin denk ik dat de beslissingen van 26 januari de chaos helemaal niet gaan oplossen. Het probleem is in de eerste plaats tenslotte dat leerkrachten en leerlingen ziek worden. Door de barrière van de CT weg te nemen, kan dit enkel erger worden. De CT gebeurde dan ook niet lukraak. Vaker wel dan niet testten hoogrisicocontacten op scholen de daaropvolgende dagen positief... De huidige maatregelen laten alles gewoon los.

Omdat het probleem natuurlijk de besmettingen en ziektes zijn, zullen veel directies nu op eigen houtje moeten proberen de situatie onder controle te houden, maar dan zonder enige ondersteuning of leidraad. De CT-nationaal kan immers ook niet volgen en contacteert enkel nog de besmettingen met hoge virale lading, wat een indicatie is van een potentiële ‘superverspreiding’. In die zin is het absurd dat er na twee jaar pandemie nog steeds geen systematische zelftest strategie is, laat staan structurele investeringen in personeel en infrastructuur. Toch durven de ministers hun beslissingen te legitimeren door hun zogenaamde “bekommernis over het onderwijs.” "

Onderwijsmaatregelen als kantelpunt

Uiteindelijk waren de beslissingen een logisch gevolg van de veranderingen op 4 januari, net voor het einde van de wintervakantie. Toen al werden de preventieve quarantaineregels versoepeld. Dat gebeurde toen expliciet op vraag van de werkgeversorganisatie VBO omdat:

"De stilstand dreigde in heel wat sectoren als we de komende weken de oude regels zouden aanhouden.”

De maatregelen in het onderwijs zijn niet de eerste keer dat de werking van de economie zo flagrant boven de gezondheid wordt gesteld. Dat is bijzonder duidelijk wanneer we naar de nieuwe regeling kijken voor leerlingen waarvan een gezinslid ziek thuis zit. Indien ze geen symptomen hebben, mogen ze wel naar school, maar niet naar andere activiteiten! Dit is een rechtstreekse vertaling van kapitalistische belangen die werkers en jongeren als loutere werkinstrumenten zien voor wie ontspanning slechts bijkomstig is.

Achter het argument van de leerachterstand gaat er natuurlijk ook het belang schuil van de beschikbaarheid van de ouders om te werken. Een andere mogelijkheid zou zijn om langs die zijde versoepelingen door te voeren. Maar de werkgeversorganisaties hebben we nooit horen oproepen om de werkdruk op besmette ouders met kinderen te beperken. Hierdoor kwamen veel ouders in een enorm stresserende situatie terecht, zeker nu werkgevers de druk op het beschikbare personeel opvoeren. Zo wil de haven van Antwerpen zelfs besmette havenarbeiders die geen symptomen leken te hebben, laten werken.

In navolging van de beslissingen in het onderwijs, zullen de kapitalisten zich zonder twijfel gesterkt voelen om zulke voorstellen door te duwen. Zo proberen ze de pandemie aan te grijpen om het recht op gezondheid een stap terug te dringen. Al jaar en dag zetten ze druk op het controleren van zieken en het pushen van werknemers om ziek te gaan werken, zeker wanneer het werkers zijn met interim en andere flexibele contracten. Dat is ook te zien uit het wijdverbreide gebruik van de term ‘absenteïsme’ of zelfs 'ziekteverzuim' om te verwijzen naar mensen die omwille van ziekte of ziektepreventie niet naar het werk kunnen.

Flexibilisering

Ook de beslissing van de regering om gepensioneerden, werklozen en asielzoekers op basis van extreem flexibele contracten in het onderwijs en in de gezondheidszorg in te schakelen, past in dit plaatje. Elke uitholling van de rechten van werknemers begint met een ‘uitzonderingsmaatregel’. Ook nu is het potentieel van de maatregel als ‘stormram’ om aan onze rechten te morrelen duidelijk. Indien dit extra personeel zo nodig is, moeten ze aan dezelfde voorwaarden werken als andere werknemers en moeten alle pensioenen omhoog. De regering spreekt over een tijdelijke crisismaatregel. Maar de opeenvolgende regeringen houden de gezondheidszorg en het onderwijs in een permanente staat van crisis door onderfinanciering waardoor deze ‘crisismaatregel’ een dubieus karakter krijgt.

De kapitalisten grijpen de ontwrichting die de vijfde golf met zich meebrengt aan om sociale grenzen te slopen. Daarin vonden ze gewillige medestanders onder de voltallige Vivaldi-regering. Ook ACV-leiders gaan hierin mee.

Het ABVV ging als enige lid van de ‘groep van tien’ niet akkoord. De mobilisatie van de Franstalige onderwijscentrale CGSP-enseignement op 10 februari tegen het mismeesteren van het onderwijs, is de gepaste reactie en moet navolging krijgen binnen het Vlaamse onderwijs en andere sectoren.