09
do, mei

Analyse

Analyse

Nadat we samen pamfletten waren gaan uitdelen voor het solidariteitsfeest van BVV (beweging voor vakbondsvernieuwing) aan de Antwerpse vesting van Bayer, hadden we een gesprek met Luc Van De Weyer en Bob Van Mol. Zij zijn respectievelijk delegee en militant van BBTK-SETCA in het Antwerpse filiaal van AMP-PVD (het bedrijf dat de distributie van kranten en tijdschriften verzorgt). Bij AMP-PVD wist men de 35-urige werkweek uit de brand te slepen. Wij wilden wel eens weten hoe ze dat voor elkaar gekregen hadden. Luc en Bob vertellen.

Wat volgt is een interview met Vera Dimitrievna Arfanas, voorzitster van het arbeiderscomité van de OAO Rosselmash-fabriek. Het is uiteraard een vertaling en werd overgenomen uit de Russische Marxistische krant Rabochaya Demokratiya (Arbeiders Democratie), nummer 45, augustus 1998.

Vlaams minister Leo Peeters (SP), bekend om het versturen van omzendbrieven met daarin zeer eigengereide interpretaties van de taalfaciliteitenwetgeving, lapt nu zelfs zijn eigen onderrichtingen aan zijn laars. ACOD en CCOD sector LRB hebben immers vastgesteld dat eerder afgesloten akkoorden (krachtlijnen Kelchtermans inzake de reorganisatie van de gemeentelijke diensten) niet worden nageleefd. Momenteel heerst er in diverse gemeenten dan ook de grootste willekeur. Anderzijds wordt er met de eisen van de vakbonden geen rekening meer gehouden en zitten daardoor de onderhandelingen over de CAO '97-'98 totaal in het slop. Op 6 oktober manifesteerden 500 militanten van ACOD en CCOD dan ook aan de Vlaamse Ministerraad tegen deze gang van zaken.

"The miner, the mechanic and cattle raiser all over the West prefer Levi's" zo staat er te lezen op een facsimile van een 19e eeuwse reclameposter achter de balie van het peperdure Europese hoofdkwartier van Levi's in Brussel. Maar de mijnen zijn dicht, de veehouders zijn versmacht door de agro-hormonenindustrie en de mecaniciens alléén zijn niet talrijk genoeg om de productie van jeans af te nemen. Althans zo luidt de redenering van het management van deze kledingmultinational: vier fabrieken in Europa moeten sluiten, één Noordfranse en drie Belgische (Wervik, Gits en Deurne). Een typisch staaltje van het kapitalistische mismanagement op deze planeet.

In de nacht van 13 op 14 september viel er op bepaalde momenten ongeveer honderd maal méér regenwater uit de lucht dan tijdens een normale regenbui. Het gevolg was dat een strook België van het Waasland tot in Luik onder water liep. De grote verzekeringsmaatschappijen lieten natuurlijk prompt weten dat zij niet zouden betalen en dat zij in de toekomst voorstander zijn van een verplichte premie tegen overstromingsschade. Is het vetmesten van de grote verzekeraars de enige manier om ons hebben en houden te beschermen tegen de grillen van de natuur?

In de ogen van veel mensen is Roberto D'Orazio, voorzitter van de ABVV-delegatie van Forges de Clabecq, een gevaarlijke terrorist die men best zo snel mogelijk onschadelijk maakt. Dit vals beeld van deze vakbondsleider is helemaal geen toeval. Deze onbetwistbare "waarheid" wordt voortdurend ingehamerd door de politieke, economische, gerechtelijke en zelfs syndicale machten. De heftigheid waarmee dit gebeurt zaait twijfel in de geesten van veel mensen. Deze hetze heeft ertoe geleid dat de gerevolteerde arbeiders voor de rechtbank moeten verschijnen. Er moet blijkbaar een voorbeeld gesteld worden.

Sinds begin dit jaar pleegden aanhangers van het ALF (Animal Libetarion Frontline) een tiental brandstichtingen in vleesbedrijven en hamburgertenten. Aanslagen of geweldloos protest? Onze marxistische kijk op de vleesindustrie.

De dreiging van een terugkeer van rechts werd bezworen op 20 september bij de stembusslag in Zweden. Ondanks een historisch dieptepunt in haar verkiezingsresultaat en een lage opkomst naar Zweedse maatstaven kan de sociaal-democratie aan de macht blijven.

Reeds enkele jaren bijt de organisatie VATUV (Verenigde Actiegroepen Tegen de Uitbreiding van het Vliegveld te Deurne) zich vast in het dossier van de Antwerpse luchthaven. Vooral de voorgenomen verlenging van de startbaan is een doorn in het oog van VATUV. Op het politieke vlak wordt het verzet vooral gedragen door de BSV (Beweging voor Sociale Vernieuwing) van Patsy Sörensen, hoewel recent ook de SP zich uitsprak tegen de verlenging. Op 24 oktober zal het protest uitmonden in een betoging. Daarom even een korte schets van de problematiek rond Deurne Luchthaven.

Sémira Adamu is uiteindelijk toch terug naar Nigeria. In een zinken kist. Deze keer kwam er geen kussen meer aan te pas. Ondertussen is deze moedige Nigeriaanse vrouw wel uitgegroeid tot het symbool van het bankroet van het onmenselijk asielbeleid, niet alleen in België, maar in heel Europa.

De verrassing van de Duitse verkiezingen was niet zozeer de nederlaag van Bondskanselier Kohl, maar wel de grootte van zijn nederlaag en de klinkende overwinning van de linkse partijen: de SPD, groenen en de ex-communisten van de PDS die voor het eerst de 5% drempel hebben overschreden. Na zestien jaar Kohl was de boodschap duidelijk: genoeg is genoeg! De vraag is nu wat een rood-groene coalitie onder Duitslands nieuwe wonder boy Schröder ervan zal bakken.

De gemiddeld erg jonge arbeiders van Levi's horen het in Keulen donderen als je het hen vertelt: 20 jaar geleden produceerden 300 arbeidsters van jeansproducent Salik te Quaregnon (Henegouwen) hun broeken gedurende één jaar in zelfbeheer. De arbeidsters maakten er geen passieve bezetting van. Zij zetten zélf de productie voort. Dit hielden ze een jaar vol tot de vrederechter op verzoek van eigenaar en multimiljonair Pierre Salik de ontruiming van de gebouwen eiste in augustus 1979.

Een verbluffende "toekomstvoorspelling" over de komende crisis. Dit artikel bereikte ons op 24 juni, voor er ook nog maar enige sprake was van de huidige crisissen in Latijns-Amerika, Rusland en op de beurzen. Toen reeds voorzag Michael Roberts wat komen zou. Vandaag kunt u dagelijks op het nieuws het artikel naar zijn waarde schatten.

Wat er weer niet allemaal in de gazetten staat. Een samenraapsel van wat we in de kranten lazen en onze bedenkingen erbij. Om direct met de grote moppen te beginnen: Jeltsin, Clinton en Leo Peeters.

We hebben reeds uitvoerig aandacht besteed aan de revolutionaire gebeurtenissen in Indonesië en de val van Soeharto. Marc Slane, een van onze medewerkers, ging ter plaatse een kijkje nemen en kwam enthousiast en vol verhalen terug. Wij willen echter meer doen dan alleen maar informatie verstrekken. We willen ook analyseren, theoretisch onderbouwen en op basis daarvan tussenkomen om invloed te winnen voor marxistische ideeën. De geschiedenis is helaas maar al te rijk aan mislukte revoluties die in tranen en vooral bloed eindigden. Wat we vandaag in Indonesië meemaken, is het begin van een revolutie. Een revolutie die niet zal stoppen aan de grenzen van dit onmetelijke eilandenarchipel.

Als de Gentse paarse SP-VLD-coalitie de eerste keer verkozen werd was hun oplossing voor het verkeersprobleem: "Park & Ride". Indien men dit werkelijk zou doorvoeren, zou dit de oplossing betekenen voor de verkeersknoop in een stad waar Koning Auto het middeleeuwse stadscentrum en de ring van arbeidersbuurten hierrond stilaan onleefbaar maakt. Parkings rond Gent en dan overschakelen op het openbaar vervoer naar een autovrij centrum. Maar de praktijk is anders: dure parkings worden pal in het centrum geplant en lokken zo de auto toch binnen en het openbaar vervoer wordt stiefmoederlijk behandeld. De verkeersoverlast werd gewoon verplaatst vanuit de (kleine) historische Kuip naar de rand ervan, waar precies woonbuurten, scholen en openbaar vervoer er nu de volle last van dragen.

Op dinsdag 1 september werden we plots onaangenaam verrast door de mededeling op het VRT-journaal dat Ford-Genk van plan was om een reorganisatie door te voeren. Deze reorganisatie zou op korte termijn 1.950 jobs kosten. Daarenboven zou een aantal nevenactiviteiten die Ford nog zelf uitvoert worden uitbesteed aan toeleveranciers, wat op zich een extra verlies van 900 jobs met zich meebrengt. Het totale jobverlies zou hierdoor op 2.850 komen (BvL 2/9/98). Het verlies aan banen in Limburg komt door deze operatie praktisch overeen met de sluiting van de Renault-fabriek in Vilvoorde. Net zoals de Renault-arbeiders blijken nu ook de Ford-arbeiders het slachtoffer te worden van de wereldwijde overproductie- of overcapaciteitscrisis in de automobielsector.

Ouders weten het maar al te best: kinderen school laten gaan kost hopen geld. Nochtans is school lopen tot 18 verplicht en kunnen schooluitgaven zwaar wegen op het gezinsbudget. Het onderwijs zoals we dat vandaag kennen geeft verre van gelijke kansen aan iedereen. Arbeiderskinderen maken grote kans in het beroeps te geraken, kinderen van kaders en dokters vrijwel nooit.

De Russische arbeidersklasse in verzet tegen de rampzalige economische situatie.

De rijkswacht en het gerecht hebben het grof geschut naar boven gehaald. Niet minder dan negentien gewelddadige misdrijven worden aangewreven aan dertien delegees, militanten en arbeiders van de Forges de Clabecq. Al deze "misdrijven" grepen plaats tijdens de voorbeeldige strijd tegen de sluiting van de staalfabriek van december '96 tot juni '97. Roberto D'Orazio en Silvio Marra spannen de kroon. De twee vakbondsleiders verzamelen op hun naam het grootst aantal misdrijven. Gaande van ontvreemding van een videocassette van de RTL met behulp van geweld of bedreiging (maximum gevangstraf 5 jaar) tot "aanval of verzet met geweld of bedreiging van de rijkswacht met opstand door meerdere personen met voorbedachte rade en gewapend".

Deze zomer ontmoetten we Lasse, een Deense "leerjongen"-schilder. In het Deense model, nog recent opgehemeld door onze minister Miet Smet, moeten vele jongeren een stage- of leercontract periode doormaken waarbij zij slechts een fractie van het normale loon verdienen. Het belet hen niet om actief aan de arbeidersstrijd deel te nemen, zoals uit dit interview zal blijken. Lasse vertelt ons over de recente algemene staking in Denemarken

Aan de oppervlakte lijkt de Mexicaanse economie volledig hersteld van de ineenstorting van haar munt in 1994/95. Sommige internationale analisten zeggen zelfs dat Mexico een voorbeeld is voor de Aziatische economieën om snel uit hun recessie te komen. De realiteit is echter lichtjes anders. Na de angstwekkende terugval van de economische groei met 6,2% in 1995 werd er in 1996 reeds terug een indrukwekkende groei van 7% (officieel cijfer) opgetekend. Als je het gemiddelde van deze cijfers verspreid over de periode van 3 jaar kom je aan een jaarlijkse groei van enkel 1,8%. Terzelfder tijd groeide de bevolking a rato van 1,9% per jaar. Volgens een universitaire studie zijn de netto lonen, in plaats van te stijgen ten gevolge van de economische groei, gedaald met 34,5% de afgelopen 3 jaar. Deze daling van de lonen kadert in een trend op langere termijn. Zo is bijvoorbeeld de koopkracht van het legale minimumloon vandaag slechts 25% van wat het was in 1980.

De nucleaire proeven in het Indisch subcontinent hebben de wereld opgeschrikt. De vijf traditionele kernmogendheden, die gezamenlijk reeds meer dan 4000 nucleaire proeven hebben uitgevoed met de VS op kop steken een vermanende vinger uit naar India en Pakistan en hebben een reeks economische sancties opgelegd.

De hoge werkloosheid in de geïndustrialiseerde landen is een gevolg van de voortdurende stijging van de productiviteit van de arbeid en van de wil van het patronaat (die tot op heden wet blijft) om deze productiviteitsstijging volledig om te zetten in stijgende bedrijfswinsten. De 'vermaatschappelijking' van de stijging van onze productiviteit en de oplossing van het werkloosheidsprobleem is onmogelijk zonder arbeidsduurvermindering (ADV) met loonbehoud en verplichte bijkomende aanwervingen. Weinig ideeën worden door het patronaat echter zo verketterd. Het belangrijkste argument dat tot op heden in stelling werd gebracht was de verzwakking van 'onze' concurrentiepositie: indien andere landen niet over de brug komen, kunnen wij het ook niet...

Op donderdag 7 mei stemde het Deense parlement een wet om een einde te maken aan de algemene staking van een half miljoen arbeiders uit de privé-sector. Deze staking heeft 11 dagen geduurd, vertoonde een zwaar offensief karakter en zal ongetwijfeld een zware stempel drukken op de sociale en politieke gebeurtenissen van de komende periode.

"Ze veranderen werk in slavenarbeid (bij Olympic Airways). We geloven niet dat de arbeiders en bedienden van Olympic slaven zullen worden." Met deze woorden vatte Manolis Patestos, de belangrijkste vakbondsleider bij Olympic Airways, de reactie van de arbeiders tegen het zwaar bezuinigingsprogramma van de sociaal-democratische regering Simitis naar aanleiding van de devaluatie van de drachma samen.

Drie toneelgezelschappen in Franstalig België voeren stukken op van Bertolt Brecht. De meest opvallende onder hen is de Centre Dramatique Haynuyer. Opvallend wegens de grootsheid van het project en de wijze waarmee de spelers zich zo klein kunnen maken in het stuk.

Het was me het jaartje wel in het onderwijs. 1998 zou het jaar worden van de grote hervorming van het middelbaar onderwijs, zo had onderwijsminister Van Den Bossche aangekondigd. Na maandenlange informele besprekingen met de inrichtende machten en de vakbonden, een putsch van de CVP op de gelden van het gemeenschapsonderwijs, een grote onderwijsbetoging en een afgeblazen staking, nieuwe onderhandelingen tijdens de paasvakantie, ... heeft de berg een muis gebaard. Slechts een ordinaire besparingsoperatie is overgebleven van al de grote plannen.

Voor de tweede maal in korte tijd hield het Vlaams Blok een open meeting in Oostende. Ging het de vorige keer nog om een privé-initiatief, dan werden dit keer de grote middelen bovengehaald: een folder in een groot deel van de Oostendse bussen kondigde de vergadering aan en grote kanonnen als Filip De Winter en voorzitter Van Hecke waren van de partij. Maar ook de Oostendse antifascisten stonden niet stil.

Met de goedkeuring op 22 mei ll. van het bereikte "historisch" vredesakkoord over Noord-Ierland , gaf 71,12% van de plaatselijke bevolking vooral uiting aan hun wil een einde te maken aan decennia van sektarisme, geweld, intimidatie en verloren levens. Kan dit akkoord echter vrede brengen?

"SP springt van socialisme naar sociaal-democratie" bloklettert De Standaard van 16 mei n.a.v. een interview met Norbert Debatselier, motor achter het Toekomstcongres. Er werden 1.019 amendementen ingediend, waarbij vooral de onverbloemde erkenning van "de markt", een eufemisme voor kapitalisme, op zware kritiek stootte. Op het congres zelf sneuvelde de passus "wij erkennen de markt als motor voor economische ontwikkeling" en werd de deur die op een kier werd gezet voor een federalisering van de sociale zekerheid terug dichtgetrapt. Nu, ja, bijna.

Tijdens het schrijven van dit artikel bereikte ons via het Internet het fantastische bericht dat president Suharto van Indonesië is afgetreden. Dit is een zeer belangrijke overwinning voor de arbeidersklasse in heel de wereld. Weinig despoten kwamen aan de macht op basis van een bloedbad zo omvangrijk als datgene wat Suharto’s veiligheidstroepen aanrichtten tijdens en onmiddellijk na zijn staatsgreep in 1965. Weinig dictators sloegen zo’n groot gat in de sociale en politieke geschiedenis van een land. Toen we in 1988 het land bezochten was zelfs de minste toespeling op politiek tijdens een gesprek met Indonesische studenten voldoende om deze nochtans zo gastvrije, vriendelijke en joviale mensen te zien verstrakken en schichtig om zich heen te zien kijken. De Indonesische studenten en arbeiders zijn dan ook van zeer ver moeten terugkomen om deze prachtige overwinning te behalen, die tussen alle retrospectieven, herdenkingen en debatten door, veruit de schitterendste ode is aan de revolte van mei ’68. De strijd voor een democratisch en socialistisch Indonesië is daarmee natuurlijk nog lang niet gestreden: met het aantreden van voormalig vice-president Habibie tracht het Indonesische establishment zich te stabiliseren door een Suharto regime zonder Suharto, waarin het gewicht van de militairen zelfs nog toeneemt. Maar toch werd een belangrijke veldslag gewonnen. Tijd dus voor een bilan.

Veel jongeren zoeken een uitweg uit de werkloosheid, het gebrek aan toekomst en de repressie ten gevolge van de algemene crisis van het kapitalisme. Geen wonder dat ze op zoek gaan naar ideeën die historisch gezien een alternatief maatschappijmodel aanbieden. Onvermijdelijk ontdekken ze dan het marxisme en het anarchisme, twee ideologieën die in het verleden op bepaalde ogenblikken op een massale aanhang konden rekenen.

Veel jongeren zoeken een uitweg uit de werkloosheid, het gebrek aan toekomst en de repressie ten gevolge van de algemene crisis van het kapitalisme. Geen wonder dat ze op zoek gaan naar ideeën die historisch gezien een alternatief maatschappijmodel aanbieden. Onvermijdelijk ontdekken ze dan het marxisme en het anarchisme, twee ideologieën die in het verleden op bepaalde ogenblikken op een massale aanhang konden rekenen. Dit uitgebreide artikel wenst de verschillen te benaderen vanuit de huidige toestand en een analyse te bieden van wat het anarchisme en het marxisme kunnen bijdragen op het terrein van de strijd om deze maatschappij te veranderen.

Het ziet er steeds meer naar uit dat de crisis in Zuidoost Azië ook Japan ernstig begint aan te tasten. De Japanse economie, die al voor het grootste gedeelte van de jaren '90 in recessie verkeert, staat volgens Norio Ohga, topman bij Sony, op de rand van de instorting. "We worden geconfronteerd met de meest kritieke economische toestand uit de geschiedenis", aldus Ogha. Ook Jesper Koll, hoofdeconoom van JP Morgan in Tokio, glijdt de Japanse economie af naar een zeer diepe recessie. Indien dit gebeurt, zal dit enorme gevolgen voor de hele wereldeconomie. De economische groei die Europa en dus ook België vandaag meemaakt zou wel eens van heel korte duur kunnen zijn.

Van de euforie na de val van het stalinisme blijft niet veel meer overeind. Sindsdien is de situatie op wereldvlak ingrijpend veranderd. De huidige periode vertoont fundamentele verschillen met de periode van relatieve stabiliteit en "vrede" die ontstond door de opdeling van de wereld tussen de twee grote machtsblokken, VS en USSR. De huidige periode vertoont dan ook meer gelijkenis met de situatie van honderd jaar geleden dan met de periode van kapitalistische groei tussen 1948 en 1974. De enorme veranderingen creëerden de voorwaarden voor grote instabiliteit in belangrijke delen van de wereld. De crisis in Irak, die we in het vorige nr. van VONK uitvoerig behandelden, is daarvan een symptoom. Maar het verscherpen van de crisis in de Balkan omvat gevaren die potentieel nog veel groter zijn.

Het willen terugschroeven van de faciliteiten voor de Franstaligen in de Brusselse rand is een onnodige en gevaarlijke provocatie die meer problemen heeft gecreëerd dan opgelost. De faciliteiten bestaan immers 35 jaar en maakten deel uit van een compromis tussen de twee belangrijkste gemeenschappen in dit land, waarbij de Franstaligen zich neerlegden bij de begrenzing van Brussel en de Vlamingen bij de faciliteiten. Vandaag prutsen aan dit compromis heeft als enig resultaat dat de gemeenschappen (bewust) tegen elkaar worden opgezet.

Manilla, juli 1997 . Het is regenseizoen op de Filippijnen en dat gaat niet ongemerkt voorbij. Een wolkbreuk zet de straten van de hoofdstad binnen de vijf minuten blank op een er grondige manier: straatventers trachten ijlings hun waar in veiligheid te brengen met gammele fietsen en karretjes, kniediep in het water, hun gerafelde T-shirts en shorts (de "nationale klederdracht" van de Filippijnen) doorweekt. Het regenwater weet niet waarheen te stromen, want de legendarische en zo vaak bezongen Manilla Bay met haar vlammende zonsondergangen is niet meer: drooggelegd ten bate van het zoveelste megalomane vastgoedproject waar alleen de superrijke Filippijnse oligarchie beter van wordt.